4 Sept[ember] 06.
Karel,
Nog éen zoo'n verslag — en wij kunnen ons matten oprollen...[1]
Ziehier een brief van den hoofdredacteur dr. J[ohannes] Zaaijer wien ik 't volg[ende] schrijf:
Antw[erpen] 4 Sept[ember] 06.
"Hoogg[eëerde] heer Hoofdred[acteu]r,
Ik heb onmiddellijk een antwoord klaar gemaakt, dat ik met uw schrijven en dat van Mijnheer Cool — een der meest langdradige congresredenaars — aan K[arel van de] Woestyne stuur. Hij zal u dan onmiddellijk alles, ongetwijfeld met een toelichting van zijn hand, laten geworden. Naar ik hoor is de indruk hier een geheel andere geweest. Niemand heeft in de scherts eenige hatelijkheid gezien.
.. Met de meeste hoogachting.
uw d[ienst]w[illige]
E[mmanuel]
Weledelgeb[oren] Heer Dr. J[ohannes] Zaaijer,Hoofdred[acteur Nieuwe Rotterdamsche Courant]
Schrijf gij in denzelfden geest, zonder beeldspraak of farce, en voeg, desnoods, aan mijn antwoord iets toe. Jammer, dat we in Holland geen type hebben (tenzij Simons, misschien?) om een contrair epistel te doen inzenden? Zou Van Hulzen soms willen?[2] Waar zit hij? Schrijf hem er eens over? Hij zou het moeten doen, nà lezing van de ingezonden stukken Cool en Schepers. Wat schrijft deze? Over spelling?
Laat u gauw hooren.
Salut!! Manuel
Annotations
[1] Het is niet helemaal duidelijk welk probleem De Bom hier signaleert, en wie er precies bij dat probleem betrokken was. Het heeft er alle schijn van dat de NRC (in de persoon van Johannes Zaaijer) klachten had gekregen over de manier waarop De Bom en Van de Woestijne over het Taal- en Letterkundig Congres hadden bericht. De enige persoon die in de uitgebreide verslagen en handelingen van het congres vermeld staat en de naam (F.) Cool draagt, was geen 'Mijnheer' maar een 'Mej.[uffer]'. Mogelijk bedoelt De Bom P.N. Koolen Pzn., maar dat is geenszins zeker.
Veel waarschijnlijker is dat de heer Schepers die in deze brief door De Bom wordt vermeld, Johan Bernard Schepers was, een Friese spellinghervormer die in Haarlem woonde en werkte. Schepers' naam werd op 31 augustus 1906 in de NRC vermeld in een verslag over de vergadering van de spellingsafdeling op het congres. In dat verslag werd Schepers een 'luitenant' van Pieter Tack (1870-1943) genoemd, een leraar Nederlands met een uitgesproken mening over spelling, die ook aan de discussie tijdens het congres had deelgenomen. Misschien was die kwalificatie van 'luitenant' bij Schepers in het verkeerde keelgat geschoten.
Cool (of Koolen) en Schepers waren overigens niet de enigen die ontevreden waren over de verslagen van De Bom en Van de Woestijne in verband met het Congres. Ook Cas van Son, secretaris van de Nederlandse tak van het in 1898 opgerichte Algemeen Nederlandsch Verbond, liet op 4 september aan De Bom weten dat hij misnoegd was omdat De Bom diens lezing niet in zijn verslag ter sprake had gebracht. De Bom stuurde hem op 5 september een brief om zich daarvoor te verontschuldigen. Een samenloop van omstandigheden had ervoor gezorgd dat hij die lezing niet had kunnen bijwonen.