3 Sept[ember] 13
Karel-me-jong!
Zakelijk, potloodt ge me?[1] Ziehier, de bonne encre, l'humble vérité:[*] ge schrijft naar de firma Holkema & Warendorf, om U éen ex[emplaar] van al de n[umme]rs te sturen waarin uw brieven ; zo doet ge 't zelfde aan C.J.A. v. Dishoeck, die zich haasten zal u dat te zenden:[2] ge hoeft hen daarom niet eens over de uitgave te spreken. Spreekt hij er zelf van, dan wacht ge zijn voorstellen af. En houd, aan éen toom, het peerdeken Sim, aan den anderen het peerdeken Kees vast.[3]
Ziedaar 't kort & 't lang, en 'k meen dat ge zonder schaê en schand uit die schriften een prachtig boek kunt puren, dat ons allen eindelooze geneuchte belooft. Doe het, geloof me, 't is gewenscht.
Die Gids-zaak is misschien lastiger voor u: 't kan u met Gr[oot Nederland] in een moeilijk parket brengen.[4] Denk daaraan. Maar — dat chasseurke,[*] vreest ge daar niet voor? 't Is toch nog al kras, zulle? Zie eens of ge daar niet hier en daar een voôlken over hangen kunt.[*] 't Is mij persoonlijk nogal "rosse" voorgekomen. Herlees het eens met nieuwe oogen.
Laatste tijding: vanochtend ontmoette ik een groot koopman, met wien ik — ja! — de eerzaamste betrekkingen heb. 't Is Wilhelm von Mallinckrodt, president Dotatiefonds Bibl[iothee]k & Mus[eum] Plantin: 25 millioen francs rijk: en die ons gaarne met Carnegie woû kennis doen maken,[5] die zou de middelen verschaffen voor een nieuw gebouw. Die zaak is aan gang — en vraagt nu alleen [6]
gaandeweg maak ik millioenenstudies, en denk aan mevrienden de Vl[aamsche] schrijvers. En ziehier wat ik bedacht heb, naar aanleiding van een tamelijk ongelukkig gesteld stuk van dr. Rubenstein over de weigere houding der Duitschers tegenover Vl[aamsche Beweging],[7] waarop de brave Pottmeyer, indirekt prachtig heeft geantwoord in den Deutschen Anzeiger.[8] (Ik zal eerlang in de Rotte over die Duitsen schrijven). Welnu, als Frankrijk millioenen aan Franschelaars en aan Gentsche vulgarisateurs verschaft, waarom zouden wij dan versmaden om den moreelen steun der Duitschen voor onze beweging — en allereerst — voor onze jonge letteren te verwerven. En ik heb, tusschen de Statie en de Werf — aan me friend Wim M[allinckrodt] de heele Vl[aamsche Beweging] geexplikeerd, waar hij stom van stond. Ge dient te weten M[allinckrodt] is het voornaamste kopstuk van den Beheerraad der Duitsche School alhier. En bescheiden heb ik hem aangeboden hem bekend te maken met de geniaalsten der Vl[aamsche] Koppen, ik zou er een Duitsche voordr[acht] over geven voor de meest gevorderde leerlingen en de auteurs zelven — 1° Stijn, 2° Karel zouden daar tentoongesteld (d.i. ingehaald & gelauwerd) worden. Pottmeyer heeft genoeg vertaald — en kan nog meer leveren — en ik geloof dat ik hier een pracht van een troef zal slaan. Vóor 20 September moet alles bedisseld zijn: d.i. een schriftelijk voorstel door mij ingediend, met volledig werkplan. 't Is maar ’n begin. Maar, Karel, zeg me nu ZEER ERNSTIG wat ge daar van denkt. Waarom zou Janus met Bifrons geen 25 uitgaven in Duitschl[and] beleven, en waarom zoudt ge daar te Pamel niet een huis [9]
P.S. Ik voeg hier nog wat bij. 20-21-22 Sept[ember] Philologen congres te Gent, ik ben lid, maar zou desnoods wel corr[esponden]t spelen. Doet gij soms mee, dan verdeelen wij de taak.[10] Zoo ja, ik schrijf seffens aan Johan. Of doet gij 't? 't Is mij beide om 't even. Maar doe het dan. 'k Schrijf aan Streuvels dat ik daar zal zijn. Weet ge dat we met z'n drieen daar de 20e verjaring van onze kennismaking te vieren hebben.[11] Poor me, dat maakt een mensch niet jonger. Maar wat hebt gij beiden een werk achter den rug...
Qui l'eût cru? Streuvels is verslaggever in den prijsk[amp tooneelletterkunde] stad Antw[erpen] (pres[ident] Verhulst)[12]
Vertrouwelijk zulle!
Annotations
[*] 'De bonne encre, l'humble vérité': in goede inkt, de bescheiden waarheid.
[2] De Bom adviseert Van de Woestijne in verband met de samenstelling van een bundel opstellen. Zie brief 350, noot 3.
[4] Er bestond onduidelijkheid in verband met welk tijdschrift het verhaal van Van de Woestijne zou publiceren: Groot Nederland of De Gids. Zie brief 338 en brief 350.
[*] 'Chasseurke': jagertje. De Bom alludeert wellicht op een passage uit De ontgoochelde gast.
[*] 'Voôlken' (vgl. Fr. 'voile'): sluier.
[5] Edward Carnegie. Voor zover bekend heeft De Bom hem nooit ontmoet. Von Mallinckrodt wilde Antwerpen met de financiële steun van de miljonair aan een nieuwe openbare bibliotheek helpen. In verband met zijn ontmoeting van De Bom, zie ook Hedwig Speliers, Met politiek bemoei ik mij niet. Tussen democratie en dictatuur: de literatuur in Vlaanderen tijdens het interbellum (Manteau, Antwerpen, 2003, p. 10-14.
[6] Door het vervagen van de inkt en het einde van de carbonpagina (die wellicht kleiner was dan het origineel) ontbreken hier enkele woorden.
[7] De Bom bedoelt wellicht Marten Rudelsheim.
[9] In verband met het verblijf in Pamel: zie brief 350, noot 2. Onderaan op deze bladzijde van het kopieboek van De Bom is de inkt vervaagd en zijn enkele woorden onleesbaar geworden.
[10] Het tweede 'Vlaamsch Philologencongres' vond plaats in Gent van 20 tot 22 september 1913.
[11] De Bom vergist zich: hij kent Streuvels en Van de Woestijne nog maar 17 jaar (sinds 1896).
[12] Dit postscriptum staat op de eerste beschreven bladzijde, tussen de linker- en de rechterhelft van deze bladzijde in het kopieboek. Wellicht betekent dit dat het postscriptum net naast de vouw van de brief stond.
