Dinsdag 29 Maart '92
Houwe,
Den Donderdag 7 April kom ik op, morgen niet. Ik zal u dan uw boeken meêbrengen[1] (en die van P[ol de Mont], zeg 't em). De Nation heb ik u niet gezonden omdat het artikel van Verhaeren slecht was.[2] Hij verdedigde het stuk, maar op een nogal onbehendige wijze. Idem Picard in l'Art moderne.[3]
Deze week zult ge mijn artikel XX ontvangen, met de teekening van Theo V[an Rysselberghe][4] (Buschmann moet hem geen proeven zenden, want hij zit voor 't oogenblik in Parijs). Fernand Khnopff heeft een croquis beloofd.[5] Ik zal hem die belofte Donderdag herinneren op ons maandelijksch banket.[6] Ik heb hem een nr van de Vl[aamsche School] gegeven en ik bezit geen enkel exemplaar meer. Buschm[ann] zou me moeten twee nrs sturen, één voor mij en één voor de N[ieuwe] Gids. (rapido).
M[aurits] Sabbe had me geschreven (om meê te werken aan Goedendag!)[7] Ik heb hem wat opgeprikkeld, wat jong leven en lust tot werken ingepompt, en een Vl[aamsche School] gezonden. Hij heeft me niet geantwoord... Zou die in Holland geleefd hebben?...
Ik wilde u ook iets zeggen: ge zijt een "slaphanger" geworden. Ge schrijft me niet dat deugt (ik wil zeggen, ge schrijft me niets van wat ge doet). Doet ge wel iets? Werkt ge?
Over eenigen tijd, toen ik nog de hoop koesterde van de Vl[aamsche School] te hervormen, waren uw brieven levendiger. Als ik u nu spreek van plannen voor de toekomst, van ons blad b.v., antwoordt ge enkel: "Over tijdschrift later." Later! [2] later! Wanneer?? Toen het passend oogenblik reeds heel ver achter ons zal zijn? Gij weet zoo wel als ik dat ge alleen níet sterk genoeg zijt, dat ge in de eenzaamheid seffens overgaat tot doellooze droomerij en sufferigheid. Durft ge zeggen dat dit de waarheid niet is? Gij hebt een doel noodig, gij moet niet gerust in een hoekje blijven zitten, maar u in het leven werpen, en strijd leveren, — voor kunst natuurlijk. Ik ben ook een beetje zoo. In den tijd van Jong Vlaanderen[8] werkte ik heel veel. Hadden we een blad, — òns blad — we zouden hetzelfde doen. Voor die redens, en voor twintig andere die 'k u al twintigmaal heb uitgelegd, moet ge me ernstig schrijven over dat machien. Ik erken dat het moeilijk nu kan gedaan worden; maar ik wil de gedachte niet loslaten. We moeten natuurl[ijk] een gelegenheid vinden om het ding met geluk te "lanceeren", we moeten al iets uitgegeven hebben. Maar zullen we binnen één jaar nog elementen vinden, de kunstenaars die we nu nog geestdriftig kunnen maken? Dáárom moet er nu zeer serieus over gesproken worden. Den 7 April moet ik met ál de goei typen praten, maar vóór dien datum moeten wìj de zaak ùitpraten. Dan komen we af met cijfers, en we openen de algemeene redekalvering.
Heden is er nog wat anders uit te richten: een jaarboek uitgeven. Ja, meneer! Een tijdschrift... dat maar ééns per jaar zal verschijnen. Ik zie dat van hier: een bundel van een 150 b[lad]z[ijden], papier en druk 'lijk de uitgaven Taalverb[ond] (Uit het leven, van Smits),[9] maar wat breeder van formaat, een mooi omslag met alleen den titel in roode letters... Den titel! Iets dat zou klinken, àtuurlijk....
En daarin, het beste dat de jongeren (en zij alleen, geen uitgenoodigden) voortbrachten in het jaar. Geen novelletjes of snipperwerk: maar vier of vijf namen, met stukken van beteekenis. En vooraf, een groot artikel, als een manifest, een studie met klooten, een artikel dat heel ons wereldje moet opschudden: mijn literair onderzoek,[10] en daarrond heel het pamflet geweven. Ik zeg u dat het ophef zou maken.
[3]
Dat zal ons 350 fr. kosten, verzendingskosten inbegrepen. We zouden het boek bij Buschm[ann] b.v. (laten drukken). Het zou 2.50 fr. kosten, 1,50 G. voor Holland. V[an Langendonck] heeft me gezegd dat hij heel veel menschen kent, en dat hij wel 75 inschrijvers zou kunnen bezorgen (indien hij meêwerkt). Al de geïntervieweerden zullen ook inschrijven, dus een 50-tal. Na het verschijnen van ons jaarboek zal er een polemiek ontstaan, en dan stichten we ons blad. In Taalverbond en Distel vind ik ook nogal "abonneerbare stof". Gij in Antwerpen, Buysse & Basse & V[an] den Weghe in Gent, Sabbe in Brugge: indien we met al die propaganda geen 125 áankoopers vinden!!..... Als we met J[ong Vlaanderen] begonnen kenden we bijna niemand, en we hadden in de 90 abonnenten. En bemerk dat men van een blad bijna altijd schuw is, omdat het bijna altijd sterft na 't verschijnen van eenige nrs. Ik zeg u dat we 200 inschrijvers zullen hebben nu vooral dat er van ons gesproken werd. En dan, in Holland, Simons en Willem Kloos. Dus!...
Ik reken op het minimum:
125 aan 2,50 fr. = 312,50 fr.
25 aan G[ulden] 1.50 of 3.18 fr. = 79,50 fr.
392.00.
Dus hebben we niets te vreezen. Ons réclame zal goed ingericht worden. De stof moeten we bijeen hebben rond het einde van Augustus (want er mogen alleen geniale dingen in komen!). Dan zenden we over het land ons inschrijvingskaartjes, en zoo gauw dat we er genoeg hebben laten we drukken. Indien er 6 of 7 liefhebbers zijn laten we tien groote exemplaren drukken op Japansch papier, met een teekening van den eenen Rops of den anderen. Prijs: 10 fr.
Schrijf me wat ge hierover denkt. Voor het bijblad van Vl[aamsche School][11] kan ik niets geven: ik heb voor 't oogenblik te veel werk; en ik vind overigens dat dat bijblad geen karakter zal hebben. In ieder geval zou 'k u niets kunnen zenden dan gedichten.
Schrijf me rap, en... Wees geestdriftig, een beetje geestdriftig bijgod!
G[ust]
Vrijdag speelt men l'Intruse.[12] Het schijnt dat er een coterie zal gaan fluiten. We zullen er oòk zijn!![13]...
Heb veel gelezen: Poe, Hello, Villiers de l'Isle Adam (Contes cruels:[14] subliem!), Swedenborg, Plato, Balzac (La Peau de chagrin:[15]: colossaal), Couperus, V[an] Deyssel over Socialisme[16], enz. enz.
P[ost Scriptum] — 10 ure, laatste nieuws: ik heb daareven met de vriendin van Léo gesproken. Ik had dat achtbaar kind niet meer gezien sedert 3 Januari. Zij geraakt zwanger, en begint reeds de 8e maand! Ik geloof dat ik daarmeê nog moeilijkheden zal hebben... Smerig! smerig!!..
Annotations
[1] Vermeylen schrijft driemaal aan De Bom over het ontlenen van boeken. In brief 30 (noot 7, noot 16 en noot 18) vraagt hij om twee werken van Couperus: Eline Vere en Eene Illuzie en, indien De Bom het bezit, Les Parias de l'Art van Delmer. In brief 35, noot 4 vraagt hij nogmaals naar de boeken van Couperus en in brief 38, noot 2 vraagt hij dat, als de Bom naar Brussel komt, hij alles zou meebrengen wat hij van Pol de Mont zou loskrijgen, behalve De Kleine Johannes van Van Eeden, dat hij reeds gelezen heeft.
[2] Emile Verhaeren, die geregeld bijdragen over kunstmanifestaties publiceerde in het Brusselse dagblad La Nation, schreef volgende vier artikels over de opvoeringen door het Théâtre Libre van Antoine: 'Théâtre du Parc; "La dupe" par Georges Ancey' (VIII, 72, édition B (12 maart 1892, p. 2); 'Théâtre du Parc; L'envers d'une sainte-seuls' (VIII, 76, première édition, 16 maart 1892, p. 1); 'Théâtre du Parc' (VIII, 79, première édition, 19 maart 1892, p. 1); 'Théâtre du Parc; Le "Canard sauvage" d'Ibsen' (VIII, 84, première édition, 24 maart 1892, p. 1.
[3] Dit stuk, 'Antoine', in L' Art Moderne, XII, 12 (20 maart 1892), p. 92, is niet ondertekend.
[5] Er is een tekening van Fernand Khnopff opgenomen op p. 80, in het artikel van G. Outis, 'M. Maurits Bekaert', in: De Vlaamsche School, nr. V (1892), p. 79-82. Zie ook brief 38, noot 7.
[6] Vermeylen bedoelt het Diner Magny dat in Brussel elke laatste donderdag van de maand werd georganiseerd. Zie brief 14, noot 17.
[7] Tijdschrift van de Vlaamse leerlingen van het middelbaar rijksonderwijs (1891-1940). Sabbe was hoofdredacteur. Zie de Encyclopedie van de Vlaamse Beweging, deel I, p. 600-601.
[8] Veertiendaags studententijdschrift o.l.v. Hubert Langerock, August Vermeylen en Lodewijk de Raet (29 sept. 1889 - 23 maart 1890). Er verschenen slechts 13 nummers.
[9] Lodewijk Smits, Uit het leven, uitgave van het Taalverbond, nr. 3 (Gent, J. Vuylsteke, 1891). b 13,2 cm x h 20, 0 cm.
[10] Aan de hand van de interviews die Vermeylen wou opnemen van een hoop bekenden in de literatuur. Zie brief 65, noot 12, noot 13 en noot 14.
[11] Het literair bijblad verscheen bij de vierde aflevering als p. 65-72.
[12] Vrijdag 1 april. L'Intruse van Maeterlinck werd opgevoerd in Brussel in de Parkschouwburg. 'L'Intruse', in: L' Art Moderne, XII, 14 (3 april 1892), p. 105-106, geeft een bespreking van het stuk en van de reacties van het publiek.
[14] Comte de Villiers de l'Isle-Adam, Contes cruels (Paris, Calman Lévy, Ancienne maison Michel Lévy Frères, 1889).
[15] Honoré de Balzac, La Peau de chagrin (Bruxelles, Hanman Cie, 1831).
[16] Lodewijk van Deyssel, 'Socialisme', in: De Nieuwe Gids, VII, 3 (febr. 1892), p. 365-396. Het artikel is onderaan gedateerd (1891). Het is een aanvulling bij een eerder opstel van hem; zie Lodewijk van Deyssel, 'Gedachte, kunst, socialisme enz. Aan den Heer F.van der Goes', in: De Nieuwe Gids, VI, 2 (dec. 1890), p. 249-262 (onderaan gedateerd Nov. 1890), én een antwoord op de reavties die op dat artikel waren verschenen. Zie van F.van Eeden en F.van der Goes op dit laatste artikel: Frederik van Eeden, 'Over Humaniteit', in: De nieuwe Gids, VI, 3 (febr. 1891), p.315-329 en Frank van der Goes, 'Studies in Socialisme I. Over soicalistische aesthetiek', in: De nieuwe Gids, VI, 3 (febr. 1891), p. 369-404 (gedateerd: Januari 1891).
