Brussel 9 nov[ember] 1893
M'n waarde de Bom
Ten eerste, besten dank voor uwe boekenzending. "Der Apostel" heb ik nu reeds na een eerste lezing zeer belangwekkend gevonden, vooral dat men zoo iets niet verwacht van den Hauptmann van ["]Die Weber"[.] Ik ga hem heden avond nog eens aandachtig doorlezen en hem dan aan Gust overhandigen.
Weet ge nog niet van waar dat artikel uit den Telegraaf komt, wij weten er niets van?[1]
Ik heb nu ook de verzen gelezen van Frederik Havelingk[2] en zij hebben mij zeer verheugd, omdat ik geloof dat die Havelingk, eene nieuwe frissche kracht is die niet door boeken dicht, maar uit eigen leven. Mag ik nu, een hyper-beginneling, ook eenige bemerkingen wagen, aangaande den vorm? Ziehier dan: Daarin is een stuk vooral "Het daghet["], enz. dat ik zeer schoon vind, vooral het slot, een meer dan heerlijk beeld, van eene overweldigende frischheid; en dan nog overal hier en daar verspreid, schoone, schoone verzen, vooral aan het einde van de stukken. Maar rondom, menigmaal gansch gewoon proza; niet hol, want overal ziet men dat schrijver iets te zeggen heeft, maar vormloos. Ik vind dat hier en daar de Frederik Havelingk overloopen wordt door eenen zekeren E[mmanuel] de Bom, iemand die vroeger eens zoo zwierig schreef; dien ik altijd, zonder hem te kennen, zoo gaarne las in zijne verslagen van het Taalverbond, maar iemand die door eenen zekeren noodlottigen invloed bijna vergiftigd werd in zijn voelen, maar die nu weer geworden is wat hij altijd onbewust was. In een woord, om het recht uit te zeggen, ik vind hier en daar nog iets van de frivoliteit van P[ol] de M[ont], iets dat bij dezen goed staat omdat hij nooit iets gevoeld heeft, maar dat bij iemand die van zijn eigen aandoening trilt heel misplaatst is. Daarom zou die F[rederik] Havelingk moeten weten dat zulke diepe gevoelens als hij heeft, het hoogste
[2]
werk mogen vergen. En daarom zou ik hem zeggen zich niet in een vrijen vorm te uiten, maar in den hechtsten van allen: het sonnet; vooral daar ik vind dat zijne gedachten er uitmuntend voor geschikt zijn.
M'n waarde vriend, indien gij aan Havelingk daarover spreekt zult gij hem wel zeggen, dat hij die zich vermeet goeden raad te geven aan hem die reeds eenen naam draagt in onze letterkunde, in diezelfde letterkunde in 't geheel nog niets is, dat hij er zelf nog erg aan twijfelt of hij er ooit iets in worden zal. Dan zal hij weten dat mijne kritiek eene slechts zeer relatieve waarde heeft, en dat hij vooral moet luisteren naar 't geen zijn eigen geweten hem vertelt, vooral sinds het zoo echt gesproken heeft.
Wilt ge zoo vriendelijk zijn hem en den vriend Schamelhout, alsook aan uw broer en aan Hageman mijn beste groeten over te brengen.
Met de V heeft het geen haast[3]
De uwe
A[lfred]Hegenscheidt
Gauthierstraat 30Annotations
[1] Hegenscheidt bedoelt waarschijnlijk de niet ondertekende mededeling in De Telegraaf, I, 302 (30 okt. 1893), p. 3: "In een der laatste vergaderingen van Den Distel [[i.e. 14 okt. 1893]] te Brussel las August Vermeylen, de talentvolle hoofdredacteur van het tijdschrift Van Nu en Straks, eenige toonelen voor uit den nieuwen, naturalistischen roman van Cyriel Buysse, die eind des jaars bij Versluys in Amsterdam het licht zal zien en waarvan ook het juni nummer van den Nieuwen Gids een hoofdstuk bevatte. In dezelfde zitting gaf J[ohan Mathijs] Brans een beoordeeling van de gezamelijke dichtwerken van Albert Verwey." Zie ook brief 253, noot 27.
[3] Het is onduidelijk wie of wat met 'de V' bedoeld wordt. Mogelijk verwijst het naar Victor Hageman of naar August Vermeylen, maar net zo goed kan het ook om de naam van nog een andere persoon gaan.
