Annotations

[1] Prof. H. Pergameni doceerde in de eerste kandidatuur van de faculteit letteren en wijsbegeerte aan de Université Libre de Bruxelles de cursus "histoire de la littérature française et notions sur les principales littératures modernes". Zie het Programme des cours. Année académique 1890-1891 (Brussel, Weissenbruch, 1890).
[2] N.a.v. de traditionele "Saint-Verhaegen-feesten" aan de Brusselse universiteit, waarbij op exuberante, studentikoze wijze de stichting van de universiteit in 1834 door Théodore Verhaegen herdacht wordt.
[*] 'Monôme': polonaise.
[3] Charles Tichon, de illustrator van o.m. de Almanach des Apaches (Brussel, Emile Rossel, [datum onbekend]), geredigeerd door George Garnir en Maurice Campion. De Almanach bevatte pastiches van Emile Zola, Catulle Mendès, Albert Giraud, Stéphane Mallarmé, François Coppée en Maurice Maeterlinck. Zie George Garnir, Souvenirs d'un revuiste (Brussel, Presses de l'Expansion Belge, s.d.), p. 4.
[4] De Engueul-club was een studentenclub aan de U.L.B. Hij bestond sinds 1889 en had zijn lokaal bij Becquevort, Waversesteenweg 27, Brussel. Zie de Almanach de l'Université libre de Bruxelles (1891), p. 33.
[5] Luc Malpertuis, Bruxelles fin de siècle (Brussel, Ag. Rossel, 1891) was een van de vele revues van Luc Malpertuis die te Brussel maandenlang op de affiche bleven staan. Bruxelles fin de siècle, door L'indépendance belge van 31 oktober 1891 (p. 3) "la revue de l'année" genoemd, kende 122 voorstellingen en werd van donderdag 29 oktober 1891 tot woensdag 2 maart 1892 ononderbroken gespeeld in de Brusselse Alcazar-Schouwburg. Zie La chronique en L'indépendance belge van oktober 1891 tot maart 1892.
[6] George Garnir, Les Charneux (Brussel, P. Lacomblez, 1891. Dit werk werd vrijwel onmiddellijk besproken door Hubert Krains in de Chronique littéraire van La société nouvelle, VII, dl. II, nr. 83-84 (nov.-dec. 1891), p. 653-654.
[7] Wellicht Bruxelles-Haut-Congo, gepubliceerd op naam van Luc Malpertuis (Brussel, Rossel, 1890, maar opgezet door George Garnir en Luc Malpertuis samen. Zie George Garnir, Souvenirs d'un revuiste (Brussel, Presses de l'Expansion Belge, s.d.) p. 34-35. Zie ook brief 168, noot 5.
[8] Voor de rondreis die het gezelschap van de Brusselse Alcazar met Bruxelles Haut Congo buiten de hoofdstad ondernam, zie George Garnir, Souvenirs d'un revuiste (Brussel, Presses de l'Expansion Belge, s.d.) p. 34-35. Over een vertoning in (de streek rond) Antwerpen wordt niet gewaagd.
[9] Ibsens En folkefiende (1882) was, in een vertaling van Emmanuel de Bom, het stuk waarmee de van de Nederlandsche Schouwburg Antwerpen van Antwerpen afgescheurde ploeg in 1891 het seizoen in de Cirkschouwburg had willen openen. Zie hierover ook brief 125, noot 7 en brief 215, noot 4.
[10] August Vermeylen, 'Notes sur le drame moderne en Allemagne. Gerhart Hauptmann', in: Revue universitaire, I, nr. 6-7 (aug.-sept. 1891), p. 194-201. Een tweede deel verscheen in hetzelfde tijdschrift, II, nr. 2 (15 nov. 1891), p. 67-72. Van een overname van het eerste deel van dit bijzonder knappe artikel in het Supplément littéraire van L'indépendanc [belge] vinden we geen spoor terug.
[11] Zie 'Memento', in: La jeune Belgique, X, (1891), p. 91: "L'indépendance, dans son numéro endimanché d'un supplément littéraire dont la lecture est faite aux hospices les jours du Seigneur, en guise de récréation, publie la magistrale étude suivante sur le livre récent de Fernand Séverin. La vieille marquise, toute en toussotant avec circonspection, détaille ...-/-".
[12] Niet verschenen.
[13] Niet gebeurd.

Register

Naam - persoon

Bom, Emmanuel Karel De (° Antwerpen, 1868-11-09 - ✝ Kalmthout, 1953-04-14)

Bibliothecaris, journalist en schrijver. Medeoprichter van Van Nu en Straks. Gehuwd met Nora Aulit op 24/08/1901 in Antwerpen.

Buls, Karel (° Brussel, 1837-10-13 - ✝ Brussel, 1914-07-13)

Liberaal politicus.

Campion, Maurice (° Vilvoorde, - ✝ Brussel, 1917-01-12)

Ingenieur.

Studiegenoot en vriend van G.Garnir, met wie hij einde 1891 aan de Brusselse universiteit de studentikoze Almanach des Apaches opzette. De pastiches van het werk van Zola, Mendès, Giraud, Mallarmé, Coppée en Maeterlinck die daarin voorkomen, zouden van zijn hand zijn. Behoorde, eveneens met Garnir, tot de ploeg die het Brusselse liberale blad Le petit bleu van start liet gaan.

Carnot, Marie François Sadi (° Limoges, 1837 - ✝ Lyon, 1894)

Politicus.

Coppee, François (° Parijs, 1842 - ✝ Parijs, 1908)

Schrijver.

Garnir, Georges Léopold Emile Joseph (° Mons, 1868-04-12 - ✝ Brussel, 1939-12-25)

Schrijver en journalist.

Promoveerde in de rechten aan de Brusselse universiteit. Was medewerker aan L'indépendance belge, Le petit bleu, L'étoile belge en La chronique. Stichtte in 1910 met L.Souguenet en L.Dumont-Wilden het weekblad Pourquoi Pas?. Schreef regionalistische romans (o.m. Les Charneux, 1891) die zich voornamelijk afspelen in de Condroz. Was ook een pittig uitbeelder van het Brusselse volksleven in de trant van L.Courouble. Schreef verder nog toneelstukken en, in samenwerking met L.Malpertuis, succesrijke revues, vol satire op de toenmalige actualiteiten.

Hauptmann, Gerhart (° Obersalzbrunn, 1862 - ✝ Agnetendorf (Silezië), 1946)

Schrijver.

Kayenbergh, Marie-emile-albert (° Leuven, 1860-06-23 - ✝ Schaarbeek, 1929-12-26)

Eigenlijk: Kayenbergh, Marie-Emile-Albert

Schrijver.

Krains, Hubert (° Waleffe, 1862-11-30 - ✝ Brussel, 1934-05-10)

Auteur.

Malpertuis, Luc (° ? - ?, 1933)

Theaterdirecteur en auteur van zeer succesvolle revues. Studeerde eerst rechten. Leerde misschien op die manier G. Garnir kennen met wie hij voor een aantal populaire Brusselse revues samenwerkte. Was van 1890 tot 1897 directeur van het Brusselse Alcazartheater, dat hij tot een van de levendigste theaters van Brussel opwerkte. Behalve voor zijn eigen theater schreef hij ook revues voor de Alcazar te Marseille (1892-1896), de Eden te Charleroi (1892-1894), en de Scala van Antwerpen (1899-1914) die hij zelf ook leidde na 1904. Was verder nog directeur van het Brusselse Palais d'Eté van 1894 tot 1914.

Pergameni, Hermann Théodore François (° Brussel, 1844-04-23 - ✝ Brussel, 1913-04-23)

Auteur. Doctor in de rechten.

Verliet de balie en werd in 1881 buitengewoon hoogleraar en in 1887 gewoon hoogleraar aan de ULB. Doceerde literatuurgeschiedenis, geschiedenis en aardrijkskunde. Publiceerde behalve historische werken ook gedichten, romans en novellen. Zijn Histoire générale de la littérature française werd als een standaardwerk beschouwd.

Severin, Fernand (° Grand-Manil, 1867-02-04 - ✝ Gent, 1931-09-04)

Schrijver.

Simons, Leo Mz (° Den Haag, 1862-08-01 - ✝ Rotterdam, 1932-06-11)

Auteur, uitgever (Wereldbibliotheek) en Vondelkenner.

Tichon, Charles (°)

Tekenaar, graveur en illustrator. Was leerling van de Ecole de Gravure van Michel-Auguste Danse in Mons.

Geen verdere informatie.

Verhaegen, Théodore (° Brussel, 1796-09-05 - ✝ Brussel, 1862-12-08)

Advocaat en liberaal politicus van adel, met Vlaamse sympathieën. In 1825 burgemeester van Watermaal-Bosvoorde. Stichter van de ULB in 1834. Vice-president van de Kamer en voorzitter van de Association Libérale waarvan hij de stichter was. Van bij de opening van de Brusselse universiteit gewonnen voor nederlandstalige publicaties van deze instelling.

Verhulst, Rafaël (° Wommelgem, 1866-02-07 - ✝ Aken, 1941-03-24)

Ambtenaar, schrijver, lector en journalist.

Vermeylen, August. (° Brussel, 1872-05-12 - ✝ Ukkel, 1945-01-10)

Hoogleraar, kunsthistoricus en schrijver. Medeoprichter van Van Nu en Straks. Gehuwd met Gabrielle Josephine Pauline Brouhon op 21/09/1897.

Naam - uitgever

Lacomblez, Paul Henri (° Solesmes (Frankrijk), 1855-07-12 - ✝ St.Lambrechts-Woluwe, 1932-03-27)

Uitgever en boekhandelaar in Brussel.

Gaf o.m. het tijdschrift La pléiade belge uit.

Titel - krant/tijdschrift

Chronique, La (° 1914-1868 - ✝ 1918 - °)

Brussels dagblad.

Verscheen eerst als weekblad (1864 - 1868). Werd gesticht door Victor de la Hesbaye die ook jarenlang als hoofdredacteur optrad. Was aanvankelijk neutraal van opzet; evolueerde naar een in de jaren negentig duidelijke liberale strekking met antiklerikale en antiflamingantische stellingnamen. Cesuur tijdens de Eerste Wereldoorlog: het blad verscheen opnieuw als weekblad, evenwel uitsluitend te Parijs; na de oorlog werd het opnieuw dagblad met als ondertitel "Journal d'Union belge". De hoofdredactie berustte toen bij Jean d'Ardenne en Léon Souguenet. Directeur was Fréderic Rotiers.

Independance Belge, L' (° 1843 - ✝ 1940)

Brussels doctrinair-liberaal dagblad.

Jeune Belgique, La (° 1881 - ✝ 1897)

Literair tijdschrift.

Revue Universitaire

1891 -1898

Maandblad met enkele onderbrekingen in Brussel verschenen.

Werd achtereenvolgens uitgegeven door H. Lamertin en Weduwe Ferd. Larcier. De redactie berustte in 1891 bij de Brusselse student in de rechten E.Vinck en in 1892 bij zijn studiegenoot A.Hirsch; vanaf 1893 werd de redactie waargenomen door een driemanschap dat de universiteiten Brussel, Gent en Luik vertegenwoordigde. De stichting van de Revue Universitaire ging uit van de in 1887 te Brussel opgerichte Cercle Universitaire, die het contact en de samenwerking tussen enerzijds studenten en professoren en anderzijds tussen de verschillende faculteiten en zelfs universiteiten wilde stimuleren. Door de medewerking van professoren, docenten en studenten uit Gent, Brussel en Luik, fungeerde het inderdaad enige tijd als wetenschappelijk orgaan van deze drie universiteiten. Toch bleef de nadruk vallen op de activiteiten in de Brusselse universiteit. Na 1894 bevatte het tenslotte grotendeels nog slechts artikels en inlichtingen over de Université. Nouvelle (Brussel), omdat de meeste professoren, uit protest tegen de aandacht die de Revue aan deze alternatieve universiteit schonk, hun medewerking drastisch inkrompen.

Societe Nouvelle, La (° 1884 - ✝ 1897 - ✝ ;, 1907 - ✝ 1915)

Internationaal tijdschrift voor sociologie, kunsten, wetenschappen en letteren dat te Brussel en Parijs verscheen.

Van 1897 tot 1907 verscheen het onder de titel l'Humanité nouvelle. Dit progressief tijdschrift dat gesticht en geleid werd door F.Brouez, fungeerde als gangmaker voor de opkomende sociologie in België en besteedde heel wat aandacht aan binnen- en buitenlandse anarchistische en socialistische stromingen. Had vele correspondenten. Voor België werkten o.a. mee G. en J.Dwelshauvers, G.Eekhoud en E.Picard.

Zweep, De (° 1869 - ✝ 1958)

Strijdend liberaal weekblad.

Naam - instituut/vereniging

Cirkschouwburg 1891 - 1900 (° Antwerpse toneel- en feestzaal, gevestigd aan de Jezusstraat, die verhuurd werd voor dansavonden, circusvoorstellingen of toneel. Verscheidene malen werd te Antwerpen gepoogd naast de officiële Nederlandsche Schouwburg een tweede Schouwburg met een eigen groep op te richten. De eerste poging dateert van, - ✝ ', 0084 - ✝ , toen W. Lemmens in het Théâtre des Variétés erin slaagde, ondanks het uitblijven van geldelijke steun, een jaar lang een tweede Nederlandstalig gezelschap beroepsacteurs op de planken te houden. De volgende pogingen gingen door in de Cirkschouwburg, en wel in, 1886 - ✝ ', 0087 - ✝ o.l.v. Fr.Bouwmeester, die van de Cirk een familieschouwburg wilde maken, en in, 1888 - ✝ ', 0089 - ✝ o.l.v. H.van Kuyk. Beide pogingen mislukten door het gebrek aan comfort in de zaal, In, 1891 - ✝ werd de Cirkschouwburg herbouwd, nadat drie spelers van de Nederlandsche Schouwburg (nl. H.Laroche, Fr.Bouwmeester en B.Ruysbroeck) zich uit ongenoegen met de nieuwe directie uit dit gezelschap hadden teruggetrokken en een eigen privé-onderneming op het getouw wilden zetten. De nieuwe Cirkschouwburg, die opgesmukt werd door een aantal jonge Antwerpse schilders en beeldhouwers en het nieuwe gezelschap, waartoe behalve Ruysbroeck en Laroche (Fr.Bouwmeester had zich niet aan de plannen gehouden en zich in Nederland laten engageren) nog H.van Kuyk, Pr. de Wit en Julie Cuypers behoorden, wekten het enthoesiasme op van E.de Bom, die goed bevriend was met Laroche en die met A.Vermeylen, J.Mesnil en E.Coremans de initiatiefnemers wilden bewerken om van de Cirk een avant-garde-schouwburg te maken waar Ibsen, Maeterlinck, Sudermann, Tolstoj en Strindberg zouden gespeeld worden. Uiteindelijk werd alleen Ibsens Volksvijand (in de vertaling van E.de Bom) weerhouden, maar ook deze opvoering strandde jammerlijk omdat de acteurs na enkele repitities het stuk niet verder aandurfden. De Cirkschouwburg, o.l.v. H.Verstraeten, werd dus weer een gewone familieschouwburg waar naast "betere" stukken zoals Gringoire van Th.de Banville. en De maire van Antwerpen van Fr.Gittens meestal spektakelstukken en melodrama's gebracht werden, en eenmaal, in het voorjaar van, - ✝ , bij wijze van uitschieter, het gezelschap Junkermann te gast was, dat Hoog- en Nederduitse stukken opvoerde, o.m. van Frits Reuter. De ploeg van H.Verstraeten speelde maar één enkel toneelseizoen: einde, 1892 - ✝ keerden de meeste acteurs naar de voorheen zo versmade Nederlandsche Schouwburg terug. De Cirkschouwburg werd opnieuw voor de meest uiteenlopende activiteiten opengesteld: bals, goochelavonden, circusvoorstellingen en, in, - ✝ althans, voor opvoeringen van franstalige operetten. Het gebouw brandde af in,)

Nederlandsche Schouwburg Van Antwerpen (° 1853 - °)

Theatre De L'alcazar (° 1867 - ✝ –, 1911)

Brussels theater.

Het gebouw lag in de Arenbergstraat nrs 3-5, naast het Théâtre des Capucines. De geschiedenis van het Alcazar bestaat uit drie grote periodes. Van 1867 tot 1886 ontwikkelde de schouwburg zich tot een van de beste operettetheaters. 1886 tot 1897 was vooral de bloeiperiode van de revues; de beste werden geschreven door Luc Malpertuis (eveneens directeur van 1890 tot 1897) en George Garnir. In de derde periode, van 1898 tot het slopen van het gebouw in 1911, kwam vooral de komedie aan bod. In het 44-jarig bestaan van de schouwburg wisselde het bestuur een 30-tal keer en werd zowel door personen als door artiestenverenigingen waargenomen. Het theater heeft een belangrijke rol gespeeld met zijn groot aantal premières en het interessant repertoire.