Annotations

[1] Niet verschenen in De Clown.
[2] De Bom had Franck al vroeger op de hoogte gebracht van zijn verhouding met Clara Gaesch. Zie brief 192 (1891) (noot 1).
[3] Simons was de vaste kunstcriticus van de Oprechte Haarlemsche Courant. Van hem verschenen in januari 1893 alleen al een tiental artikelen in de Oprechte Haarlemsche Courant, meestal erg uitgebreide verslagen van culturele en artistieke aangelegenheden.
[4] Het artikel zal eind januari verschijnen. Zie brief 30, noot 4.
[5] Met deze brochure bedoelt Leo Simons: Gerrit Kalff, Het Onderwijs in de moedertaal (Amsterdam, J.H. de Bussy, 1893). Hij schreef daarover een artikel. Zie Leo Simons, 'Onderwijs-vraagstukken', in: Vragen van den dag, VIII (1893), p. 209-220. Zijn bijdrage was achteraan gedateerd: "A[msterdam] Febr. 1893".
[6] Onder leiding van Leo Simons verscheen van 1894 tot 1901 de prachtuitgave van Vondels Gijsbrecht van Aemstel in afleveringen op folioformaat. De titelpagina draagt de tekst: "Joost.van.den.Vondel. // Gijsbreght.van.Aemstel. // D'ondergang.van.syn.stad.en.// syn.ballingschap treurspel. // Urbs // antiqua // ruit // Uitgave.van.De.Erven.F.Bohn.Haarlem 1893. // Met.inleiding.van.Leo Simons. // Tooneel - decoratie - ontwerpen. // van.H.P.Berlage. // Muziek.van.Bern.Zweers. // Boek-versieringen.van. // A.J.Derkinderen. //" Oorspronkelijk moest het werk voltooid zijn in november 1892. Zie De Portefeuille, XIII, nr.33 (14 nov. 1891), p. 1049-1050).
Een proefaflevering verscheen op 6 juni 1893, en de eerste aflevering op 9 maart 1894. De uitgave werd afgesloten op 25 oktober 1901.
Het werk is als volgt ingedeeld: na de volledige titel volgt de opdracht aan de gemeenteraad van Amsterdam als nagedachtenis van Vondel, en hulde aan de grootheid van Amsterdam. Hier wordt tevens de compositie van het boek uiteengezet. Een eerste deel leidt het toneelstuk in en bevat aanwijzigingen voor de opvoering. Het is door H.P. Berlage geïllustreerd met decorontwerpen. Vondels tekst is in het tweede deel in oorspronkelijke spelling opgenomen en werd versierd met platen van Derkinderen. Daarop volgen de composities van Zweers: hij maakte een voorspel tot elk bedrijf en muziek voor de reien. Elk onderdeel wordt voorafgegaan door een tekening van A.J. Derkinderen. Hoewel volgens plan de uitgave hier afgerond was zocht men een aanvulling: de uitgever had immers in de vroegste periode van het boek de inschrijvers een grotere omvang beloofd. Daarom nam men Diepenbrocks Gijsbrechtmuziek op, die de componist al eerder bij De Erven Bohn had laten verschijnen.
Leo Simons schreef de inleiding op dit ontwerp, van wat hij noemde "de architectonisch-symbolisch-decoratieve toneeluitvoering". Hij onderzocht de geschiedenis van twee en een halve eeuw Gijsbrecht-opvoeringen en gaf aanwijzingen voor een nieuwe regie. Op 1 januari 1895 werd het stuk opgevoerd door het Nederlandsch Tooneel volgens Simons' aantekeningen, maar het kreeg o.a. de kritiek té romantisch bewerkt te zijn. Zie De Vlaamsche School, VII (1894), p. 186. Na de volledige voltooiing van de prachtuitgave liet Simons zijn inleiding afzonderlijk drukken. Zie Leo Simons, Studies over Vondel's "Gijsbreght" en over "Nationaal leven" (Haarlem, De Erven F. Bohn, 1902). Zie Ter Herinnering aan Dr. Leo Simons, 1 augustus 1862 - 11 juni 1932 (Amsterdam, nv Maatschappij tot verspreiding van goede en goedkope lectuur (Wereldbibliotheek), 1933), p. 54-67. Zie ook E. Braches, Het boek als Nieuwe Kunst, 1892-1903; een studie in Art Nouveau (Utrecht, Oosthoek, 1973), p. 179-193 en 306-312. Zie ook brief 156 (1892) (noot 6) en brief 171 (1892) (noot 1bis).

Register

Naam - persoon

Berlage, Hendrik Petrus (° Amsterdam, 1856-02-21 - ✝ Den Haag, 1934-08-12)

Architect en decorateur.

Bom, Emmanuel Karel De (° Antwerpen, 1868-11-09 - ✝ Kalmthout, 1953-04-14)

Bibliothecaris, journalist en schrijver. Medeoprichter van Van Nu en Straks. Gehuwd met Nora Aulit op 24/08/1901 in Antwerpen.

Derkinderen, Antonius Johannes (° Den Bosch, 1859-12-20 - ✝ Amsterdam, 1925-11-02)

Beeldend kunstenaar.

Franck, Louis (° Antwerpen, 1868-11-28 - ✝ Wijnegem, 1937-12-31)

Advocaat en politicus.

Gaesch, Clara Joanna Maria (° Königsberg (Pruisen; thans Kalingrad, USSR), 1866-02-23 - ✝ – Antwerpen, 1895-03-14)

Cafézangeres.

Was ongehuwd en werkte tot 1891 in The Music Hall aan het Falconplein. Op het ogenblik dat ze een relatie had met Emmanuel de Bom, verwachtteze een kind, dat in 1895 een tijdlang bij De Boms zuster Jeanne werd opgenomen. Een zuster van Clara, Augusta, werkte ook als zangeres in de Statiestraat en zou in 1895 in Kopenhagen hebben verbleven. Clara's laatste adres was Dambruggestraat 85, Antwerpen.

Kalff Sr., Gerrit (° Zwolle, 1856-06-30 - ✝ Sassnitz, 1923-08-31)

Literatuurhistoricus.

Mees, Josine Adriana (° Rotterdam, 1863-06-26 - ✝ Den Haag, 1948-03-11)

Toneelschrijfster.

Huwde in 1894 met Leo Simons.

Simons, Leo Mz (° Den Haag, 1862-08-01 - ✝ Rotterdam, 1932-06-11)

Auteur, uitgever (Wereldbibliotheek) en Vondelkenner.

Vermeylen, August. (° Brussel, 1872-05-12 - ✝ Ukkel, 1945-01-10)

Hoogleraar, kunsthistoricus en schrijver. Medeoprichter van Van Nu en Straks. Gehuwd met Gabrielle Josephine Pauline Brouhon op 21/09/1897.

Zweers, Bernard (° Amsterdam, 1854-05-18 - ✝ Amsterdam, 1924-12-09)

Componist en docent.

Titel - krant/tijdschrift

Gil Blas (° 1879 - °)

Parijse krant.

Opgericht door Léon Bloy, die eraan meewerkte van 03/12/1888 tot 11/02/89 en van 29/09/92 tot 14/04/94. Directeur was Albiot. Andere medewerkers waren o.m. Cam.Lemonnier en de literair-criticus Jules Richepin. Art Moderne nam er haast wekelijks een stukje uit over. Als bijvoegsel verscheen van 1891 tot 1896 wekelijks de Gil Blas Illustré o.l.v. René Maizeroy.

Nederlandsche Spectator, De (° 1856 - ✝ 1908)

Weekblad.

Oprechte Haarlemsche Courant, De (° 1847 - ✝ 1941)

Nederlands dagblad met zeer oude traditie. Werd in 1656 gesticht door Abraham Casteleyn als Weeckelijke Courante van Europa. Werd twee jaar later Haarlemsche Courant, waaraan in 1664 het woord Opregte werd toegevoegd. Pas vanaf de 19de eeuw (1847) verscheen het als dagblad. Omstreeks 1890 behoorde het tot de meest gelezen kranten van Nederland, grotendeels omwille van de rubriek familieadvertenties, wat de krant ook de naam "dameskrant" opleverde. Smolt in 1941 samen met Haarlems dagblad onder de naam Haarlemsche courant.

Portefeuille, De (° 1879 - ✝ 1894)

Letterkundig weekblad dat tot 1880 in Arnhem verscheen, en nadien in Amsterdam. In 1894 droeg het als ondertitel Weekblad voor tooneel en letteren; stond toen onder de redactie van T.H. de Beer.

Vlaamsche School, De (° 1855 - ✝ 1901)

Tijdschrift voor kunsten, wetenschappen, letteren, oudheidkunde en kunstnijverheid.

Naam - instituut/vereniging

Nederlandsch Tooneel, Het. Weekblad Voor Tooneelbelangen

Informatief weekblad dat los van elke politieke strekking theaterinformatie bracht, en te Antwerpen verscheen in de jaren 1888-1889 en 1891-1892.

De redactie berustte bij L. Krinkels die er o.m. zijn Brieven van Ad. Totter in publiceerde. De publikatie werd een jaar onderbroken, tijdens hetwelk L. Krinkels (hoofdredacteur) en E. de Bom en A. Vermeylen (redacteurs) Ons tooneel uitgaven. Het jaar daarop verscheen opnieuw een Het Nederlandsch tooneel (ditmaal Orgaan voor tooneelbelangen), waarvan de redactie niet bekend is maar dat qua inhoud en presentatie sterk bij de vorige toneelbladen aanleunt (1891-1892).