Annotations

[1] August Vermeylen bedoelt: Pol de Mont ('Olympio')], 'Over Idealism en Realism', in: Het Pennoen, II, 3 (groot verlof 1878-79), p. 75-79. Het stuk heeft Pol de Mont achteraf herschreven, waarbij hij als slot de originele versie toevoegde. De nieuwe tekst, 'Over idealisme en realisme', is opgenomen in: Pol de Mont, Losse schetsen uit de letterkundige geschiedenis van onzen tijd (III. Nederland) (Hasselt, Winand Klock, 1890), p. 137-159.
[3] Vermeylen vermeldt het gedicht waarschijnlijk naar aanleiding van: Pol de Mont, 'Abisag Maagd', in: De Vlaamsche School, nr. VI (1893), p. 155-156. Het vers verscheen voor het eerst in het tijdschrift Nederland, nr. II (1891), p. 220, en maakte later deel uit van: Pol de Mont, Iris (Antwerpen, J-E Buschmann, 1894), p. 220-223.
[4] Pol de Mont, Losse schetsen uit de letterkundige geschiedenis van onzen tijd (Hasselt, W. Klock, 1889-1890). Het werk bestaat uit 3 delen: Duitschland (1889); II. Frankrijk en Provence (1889); III. Nederland (1890). Zie ook brief 13 (1890), noot 13. Gezien het stuk van Pol de Mont uit Het Pennoen (zie [1]) in het derde deel van Losse Schetsen staat, is het mogelijk dat Vermeylen hier slechts dat laatste deel bedoelt.
[5] Pol de Mont, Claribella (Utrecht, J.L. Beijers, 1893). Prijs: 4 gulden of 8,50 BF.
[6] Van Nu en Straks, 5 [1894] telt 32 pagina's en werd als volgt samengesteld:
  • Buitentekstplaat van Charles Ricketts.
  • Ornamentaties van George Lemmen, Theo van Rijsselberghe, Henry van de Velde en George Morren.
  • André Jolles, 'Reges Tres' (drama in verzen; p. 1-20).
  • Henri Borel (sonnetten; p. 21-22).
  • Victor de Meyere, 'Menschen'; 'Zielszucht' (verzen, p. 23-24).
  • J.D. Bierens de Haan, 'Ave Anima' (gedichten; p. 25-28).
  • Victor Lieber (= August Vermeylen), 'Enig gekapt stro over de ontwikkelde lui' (essay; p. 29-32).
De in deze brief door August Vermeylen voorgestelde bijdragen verschenen niet in Van Nu en Straks, 5 [1894], noch in de volgende nummers. De vermoedelijke verschijningsdatum van het vijfde nummer van Van Nu en Straks was [8 febr. 1894]. Zie de brief van August Vermeylen aan De Bom van [8 febr. 1894] (AMVC, V4655/B, 61077/351).
[7] In Van Nu en Straks, 4 [1893] verscheen een buitentekstplaat van George Minne. Op de binnenomslag van dat nummer staat het bericht: "Twintig prachtexemplaren der teekening van George Minne, groot formaat, zijn te verkrijgen tegen opzending van één gulden." Zie ook [10].
[8] Zie brief 143bis (noot 2, noot 3 en noot 4). Zie ook [6].
[9] Verschenen in Van Nu en Straks, 8-10 [1894], p. 11 en 20-32. Zie ook brief 104, noot 2.
[10] Van Nu en Straks, 4 [1893], telt 28 pagina's en werd als volgt samengesteld:
  • Buitentekstplaat van George Minne.
  • Hoofdletter van Theo van Rijsselberghe (p. 1).
  • Titel van R.N. Roland Holst (p. 2).
  • Kopstuk van Henry van de Velde (p. 15).
  • Slotvignet van Henry van de Velde (p.18).
  • Hoofdletter van Henry van de Velde (p. 23).
  • Slotvignet van Henry van de Velde (p. 28).
  • August ('Gust') Vermeylen, 'Nota over de pleisterbeelden van George Minne' (p. 1).
  • Albert Verwey 'Kosmos' (gedichten, p. 2-14).
  • August Vermeylen ('Victor Lieber'), 'De Man die zijn Ik verloren had' (essay, p. 15-18).
  • Prosper van Langendonck, 'Verzen' (p. 19-22).
  • Frederik van Eeden, 'Den Heer J.F.Moraaz: "Antwoord op zijn beoordeling van Johannes Viator"' (p. 23-28).
In tegenstelling tot wat August Vermeylen in deze brief (onder punt 5) beweert, werd het slotvignet van Henry van de Velde onder het artikel van Frederik van Eeden (p. 28) nog niet eerder afgedrukt. De slotversiering die Victor Liebers stukje afsluit (p. 18) werd echter reeds gebruikt in Van Nu en Straks, 2 [1893], p. 16. Zie brief 104, noot 1.
De vermoedelijke verschijningsdatum van het vierde nummer van Van Nu en Straks was [28 okt. 1893]. Zie brief 265, noot 2.
[11] Jan Mathijs Brans.
[12] August Vermeylen ('A.V. de Meere'), 'Aantekeningen over een hedendaagse richting', in: Van Nu en Straks, 2 [1893], p. 9-16. Zie ook brief 104, noot 1.
[13] Louis Franck publiceerde niet in Van Nu en Straks. De voordracht die hij op 21 oktober 1893 hield voor de Conferentie van de Jonge Balie van Antwerpen (in de zaal van het Assisenhof), behandelde de morele ontwikkeling en de pessimistische crisis op het einde van de 19de eeuw. Het is mogelijk dat August Vermeylen, gezien zijn uitlatingen over de inhoud en de strekking van de voordracht (zie ook brief 262) een eventuele opname van de tekst niet meer wou overwegen. De voordracht verscheen afzonderlijk als Louis Franck, L'évolution morale et la crise pessimiste à la fin du XIXe siècle. Discours prononcé à la séance solennelle de rentrée de la Conférence du Jeune Barreau d'Anvers, le 21 octobre 1893 (Bruxelles, F. Larcier, 1893).
[14] Van Emmanuel de Bom verscheen niets in het vijfde nummer. Zie [6]. Pas in Van Nu en Straks, 8-10 [1894], p. 33-38, wordt een prozastukje van hem geplaatst: 'Walm van Lente'.
[16] Zie Zie brief 104, noot 2 en [9] van deze brief.
[51] J.D. Bierens de Haan, 'Ave Anima', in: Van Nu en Straks, 5 [1894], p. 25-28. Zie [6].
[17] André Jolles, 'Reges Tres'. Zie brief 117, noot 3 en [6] van deze brief.
[18] Zie brief 163bis, noot 1 en [6] van deze brief.
[19] Zie brief 143bis, noot 2 en noot 4. Zie ook [6] van deze brief.
[20] Er verschenen geen verzen van H. Roland Holst - van der Schalk in Van Nu en Straks. Zie brief 275bis, noot 11.
[21] Van Edmond van Offel verscheen één gedicht in Van Nu en Straks, 8-10 [1894], p. 10: 'Mei'. Zie ook brief 74 en brief 287 (noot 1).
[22] Ondanks alle plannen verscheen het vijfde nummer van Van Nu en Straks als enkel nummer van 32 bladzijden. Zie [6]. Het volgende nummer (6-7) was wel een dubbelnummer (56 pagina's) en het daaropvolgende werd zelfs een driedubbele aflevering (8-10, 80 pagina's).
[26] Waarschijnlijk had Van de Velde zijn drukproef van Het recht van den sterkste (zie brief 207) doorgespeeld aan Vermeylen. Vermeylen las een fragment uit Het recht van den sterkste in de vergadering van De Distel van 14 okt. 1893 (zie de laatste alinea van deze brief). Zie ook de documenten i.v.m. De Distel in het AMVC (D531/D).
[28] Het oktober-nummer van De Nieuwe Gids verscheen inderdaad, wegens de interne spanningen, pas begin november 1893. Zie de laatste alinea van brief 273.
[29] Vermeylen bedoelt een artikel over het Van Gogh-nummer van Van Nu en Straks. Zie Paul Buschmann ('P.B.'), 'Vincent van Gogh', in: De Vlaamsche School, nr. VI (1893), p. 151-152. Uit De Koophandel van Antwerpen van 12 okt. 93 blijkt dat dit achtste nummer van De Vlaamsche School pas verschenen was.
[31] Niet teruggevonden.
[34] In het verslag van de vergadering van De Distel van 14 oktober 1893 (AMVC, D531/D) lezen we dat Brans een beoordeling heeft gegeven over de gedichten van Albrecht Verwey, die werd besproken door Prayon [van Zuylen], Vermeylen en Buyst. Vervolgens werd "door Prayon voorgesteld dat een dag zou vastgesteld worden om een debat te houden over "de rol der kritiekers["] Welke zijn de eisschen welken den kunstenaar dienen gesteld te worden? Het voorstel zal naar het bestuur verzonden worden." Het is niet duidelijk bij welke van deze twee gelegenheden Vermeylen "klopping" heeft gegeven aan Prayon van Zuylen.

Register

Naam - persoon

Bom, Emmanuel Karel De (° Antwerpen, 1868-11-09 - ✝ Kalmthout, 1953-04-14)

Bibliothecaris, journalist en schrijver. Medeoprichter van Van Nu en Straks. Gehuwd met Nora Aulit op 24/08/1901 in Antwerpen.

Borel, Henri Jean François (° Dordrecht, 1869-11-23 - ✝ Den Haag, 1933-08-31)

Schrijver en publicist.

Brans, Jan Mathijs (° As, 1853-10-02 - ✝ Eppegem, 1940-03-13)

Leraar en letterkundige.

Buysse, Cyrillus Gustave Emile (° Nevele, 1859-09-20 - ✝ Afsnee, 1932-07-25)

Schrijver. Medeoprichter van Van Nu en Straks.

Gehuwd met de Nederlandse Nelly Dyserinck op 01/10/1896.

Buyst, Leonard (° Lokeren, 1847-05-10 - ✝ Koekelberg, 1918-12-20)

Schrijver en werktuigkundige.

Woonde eerst in Parijs, daarna in Rijsel, waar hij verbonden was aan de Franse spoorwegmaatschappij. Kwam in 1874 terug naar België waar H. Conscience hem in Brussel een betrekking in het Wiertzmuseum bezorgde, waarvan hij echter spoedig, ook op aanraden van Conscience, weer afzag. Werd beambte bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken (dienst Nederlandse Taal- en letterkunde), waar hij het tot diensthoofd bracht. Lid van De Veldbloem en in 1881 een der stichtende leden van De Distel, waarvan hij jarenlang secretaris was. Militant lid van de Vlaamsche Volkspartij. Schreef gevoelerige gedichten, die de spotlust opwekten van de Van Nu en Straksers, en een paar verhalen in populaire trant.

Franck, Louis (° Antwerpen, 1868-11-28 - ✝ Wijnegem, 1937-12-31)

Advocaat en politicus.

Fredericq, Paul (° Gent, 1850-08-12 - ✝ Gent, 1920-03-30)

Historicus.

Gaesch, Clara Joanna Maria (° Königsberg (Pruisen; thans Kalingrad, USSR), 1866-02-23 - ✝ – Antwerpen, 1895-03-14)

Cafézangeres.

Was ongehuwd en werkte tot 1891 in The Music Hall aan het Falconplein. Op het ogenblik dat ze een relatie had met Emmanuel de Bom, verwachtteze een kind, dat in 1895 een tijdlang bij De Boms zuster Jeanne werd opgenomen. Een zuster van Clara, Augusta, werkte ook als zangeres in de Statiestraat en zou in 1895 in Kopenhagen hebben verbleven. Clara's laatste adres was Dambruggestraat 85, Antwerpen.

Hegenscheidt, Alfred Frédéric (° St. Jans-Molenbeek, 1866-04-06 - ✝ Menton (Fr.), 1964-02-09)

Hoogleraar in de aardrijkskunde aan de ULB en schrijver.

Medewerker en administrator van Van Nu en Straks. Getrouwd op 02/08/1919 met Madeleine Paule Jeanne Sidonie Heyman.

Langendonck, Prosper Antoine Joseph Van (° Brussel, 1862-03-15 - ✝ Brussel, 1920-11-07)

Schrijver en ambtenaar. Medeoprichter van Van Nu en Straks. Op 23/12/1899 gehuwd met Adèle Wouters.

Langerock, Huibert (° Aalst, 1869-11-03 - ✝ (uitgeweken naar Noord-Amerika),)

Auteur.

Lemmen, Georges (° Schaarbeek, 1865-12-26 - ✝ Ukkel, 1916-06-05)

Schilder.

Meyere, Victor De (° Boom, 1873-04-13 - ✝ Antwerpen, 1938-12-27)

Ambtenaar, schrijver en volkskundige.

Minne, George (° Gent, 1866-08-30 - ✝ St.Martens-Latem, 1941-02-18)

Beeldhouwer, tekenaar en illustrator.

Mont, Maria Polydoor Karel De (gen. Pol) (° Wambeek, 1857-04-15 - ✝ Berlijn, 1931-06-29)

Schrijver, kunsthistoricus en journalist.

Morren, George (° Ekeren, 1868-07-28 - ✝ Brussel, 1941-11-21)

Schilder, beeldhouwer en decorateur.

Mortelmans, Lodewijk (° Antwerpen, 1868-02-05 - ✝ Antwerpen, 1952-06-24)

Componist.

Broer van Frans Mortelmans.

Offel, Edmond Van (° Antwerpen, 1871-04-14 - ✝ 's Gravenwezel, 1959-09-05)

Schrijver en graficus.

Prayon-van Zuylen, Alfons Maria Napoleon (° Gent, 1848-11-19 - ✝ Twickenham (Middlesex), 1916-11-16)

Advocaat en schrijver.

Roland Holst, Richard Nikolaũs (° Amsterdam, 1868-12-04 - ✝ Bloemendaal, 1938-12-31)

Schilder, tekenaar, lithograaf, etser, houtsnijder, glazenier en schrijver.

Rooses, Max (° Antwerpen, 1839-02-10 - ✝ Antwerpen, 1914-07-15)

Kunsthistoricus en criticus.

Vader van Rosa Rooses.

Rijsselberghe, Theo Van (° Gent, 1862-11-23 - ✝ Saint Clair (Z.-Fr.), 1926-12-13)

Schilder.

Schamelhout, Gustaaf (° Brussel, 1869-03-25 - ✝ Antwerpen, 1944-01-21)

Arts.

Simons, Leo Mz (° Den Haag, 1862-08-01 - ✝ Rotterdam, 1932-06-11)

Auteur, uitgever (Wereldbibliotheek) en Vondelkenner.

Smet, Alfred De (° Hoeke, 1853-01-08 - ✝ Ukkel, 1918-04-23)

Dichter en polemist.

Thorn Prikker, Johan (jan) (° Den Haag, 1869-05-06 - ✝ Keulen, 1932-03-05)

Beeldend kunstenaar.

Velde, Henry Clemens Van De (° Antwerpen, 1863-04-02 - ✝ Zürich, 1957-10-25)

Architect, schilder, sierkunstenaar en essayist. Medeoprichter van Van Nu en Straks. In 1894 gehuwd met Maria Sèthe.

Venne, Jef Van De (° Antwerpen, 1867-06-12 - ✝ Wilrijk, 1952-07-17)

Onderwijzer en schrijver.

Studeerde aan de toenmalige Rijksnormaalschool voor jongens te Antwerpen. Werd in 1886 benoemd tot onderwijzer te Antwerpen. Was een der vroegste leden van de Mertensvereniging, waar hij vele Vlaamse vrijzinnige voormannen leerde kennen; medestichter van de onderwijsvereniging Diesterweg. Lid van het Antwerpse Taalverbond en secretaris van het Verbond der Vlaamsche Vrijzinnige Vereenigingen. Medeopsteller van Noord en Zuid en hoofdopsteller van Recht door zee, werkte mee aan het Nederlandsch museum, Ons woord en De Koophandel van Antwerpen. Schreef een groot aantal artikels over opvoedkunde.

Verhulst, Rafaël (° Wommelgem, 1866-02-07 - ✝ Aken, 1941-03-24)

Ambtenaar, schrijver, lector en journalist.

Vermeylen, August. (° Brussel, 1872-05-12 - ✝ Ukkel, 1945-01-10)

Hoogleraar, kunsthistoricus en schrijver. Medeoprichter van Van Nu en Straks. Gehuwd met Gabrielle Josephine Pauline Brouhon op 21/09/1897.

Titel - krant/tijdschrift

Koophandel Van Antwerpen, De. Dagblad Voor Politiek, Nijverheid, Kunst En Landbouw Van Antwerpen (° 1863 - ✝ 1897)

'Dagblad voor Politiek, Nijverheid, Kunst en Landbouw van Antwerpen'. Doctrinair-liberaal dagblad.

Nederland (° 1849 - ✝ 1944)

Nederlands literair tijdschrift.

Tijdens de tweede wereldoorlog "gelijkgeschakeld" tijdschrift, onder redactie van o.m. Willem Haighton, broer van de fascist Alfred Haighton. Van 1849 tot 1853 had het blad de ondertitel "proza en poëzy van Nederlandsche auteurs", daarna "verzameling van oorspronkelijke bijdragen van Nederlandsche auteurs". Mr. M.G.L. van Loghem (pseudoniem: Fiore della Neve) was redacteur van 1887 tot 1920.

Oprechte Haarlemsche Courant, De (° 1847 - ✝ 1941)

Nederlands dagblad met zeer oude traditie. Werd in 1656 gesticht door Abraham Casteleyn als Weeckelijke Courante van Europa. Werd twee jaar later Haarlemsche Courant, waaraan in 1664 het woord Opregte werd toegevoegd. Pas vanaf de 19de eeuw (1847) verscheen het als dagblad. Omstreeks 1890 behoorde het tot de meest gelezen kranten van Nederland, grotendeels omwille van de rubriek familieadvertenties, wat de krant ook de naam "dameskrant" opleverde. Smolt in 1941 samen met Haarlems dagblad onder de naam Haarlemsche courant.

Pennoen, Het (° 1877 - ✝ –, 1880)

Tijdschrift.

Soir, Le (° 1887 - °)

Brussels franstalig dagblad.

Vlaamsche School, De (° 1855 - ✝ 1901)

Tijdschrift voor kunsten, wetenschappen, letteren, oudheidkunde en kunstnijverheid.

Naam - instituut/vereniging

Distel, De (° 1881 - ✝ 1908)

Kunst- en letterkundig genootschap.