12 Mei 1890.
Waarde Heer en Vriend!
Oh, la gentille farce! Neen, maar dat moet ik U vertellen!
Zoowat 8 à 10 dagen geleden schreef ik, met 7 haasten, op mijn bureel 't volg[end] artikeltje voor den Koophandel.[1] Denzelfden dag zond ik 't, met de motie "Dringend". Immers, op die wijze kregen de schoolbestuurders tevens bericht van 't benoemen der Commissie van onderzoek der prijsboeken en van mijn wenschen.[2] Dat ware prettig geweest.
Maar 'k rekende zonder de ploertigheid van... ja, 'k hoef niet te zeggen wie[3] — "men noemt geen naam, vereeuwigd voor heel d'aard" en de schoolvosserij van den Inspecteur van Hoof.[4]
B[illiet] had zich de eerste 8 dagen niet eens de moeite gegeven mijn proza te lezen! Eindelijk onderwierp hij het stuk aan zijn intieme, v[an Hoof]
Ziehier 't advies dier heeren:
van H[oof] is bij mij gekomen en heeft mij, vertrouwelijk op mijn schouder kloppend, zeer heusch verwittigd dat het er niet door kon, hoor! hij wil niet dat de onderwijzers zich daar zelven meê inlaten, zegt hij; en hij denkt er waarschijnlijk bij: ik zal hun wel de pap in den mond geven! Nooit zoo'n philister gezien!
Billiet is beter nog: volgens hem is het artikel "vol steken op d'onderwijzers. — ja, ja — lees het maar eens na, ge zult zien: vol steken!"
Nu heb ik de eer U mijn misschien reeds wormstekig artikel over te maken, ten titel van curiositeit en tot meerdere stichting over onze dagbladredacteuren.
Quousque tandem..![5] (uit Larousse, hoor, dat Latijn!)
Ik zou mijn boutade eens aan Schepen v[an] Rijsw[ijck][6] willen toonen,[7] en het dan — indien Gij 't althans niet afkeurt — naar 't Volksbelang zenden.
Van harte
Uw zeer verkleefde
Em[manuel] K[arel] de Bom
Annotations
[1] Dit artikeltje, dat door De Hoophandel van Antwerpen werd geweigerd, verscheen uiteindelijk in Het volksbelang op 17 mei 1890 (p. 3), en was getiteld Een praatje over fantasie en over aanmoediging van letterkunde, naar aanleiding van prijsboeken. De Bom ondertekende het artikel met 'X'.
[2] In het Maandblad van het Taalverbond werd op 14 mei (jrg. I nr. 2, p. 20) meegedeeld dat Pol de Mont in de jaarvergadering van het Taalverbond op 7 april 1890 voorstelde om aan het stadsbestuur te vragen om ter aanmoediging van de letterkunde een commissie samen te stellen uit een gelijk aantal liberalen en katholieken, die de letterkundige werken die staat en gemeente bij prijsuitdelingen of andere gelegenheden toekenden, zou onderzoeken. Tot dan toe was dat volgens hem op de meest partijdige wijze gebeurd.
[3] De Bombedoelt Paul Billiet, hoofdredacteur van de Koophandel van Antwerpen, die het artikel van De Bom afwees.
[5] De Bom citeert Cicerco: 'Quousque tandem, abutere Catilina patientia nostra'. De Bom had al lang moeilijkheden met Billiet. Zie brief 3, noot 2.
[6] Ook Jan van Rijswijck, die sedert 1889 te Antwerpen schepen van onderwijs was, had bepaalde connecties met de Koophandel van Antwerpen, als voormalig redactielid van De kleine gazet. Zie brief 3, noot 2.
