5 u., in de "stameneie" den Arend, rechtover de Hoogeschol (!), op een engelsch biljard geschreven.
Mijn eerste indrukken van het pet–dragen en pret–maken, o Mane? Veelzijdig zijn ze!
Ik vaarde in 't studentenleven met woelig stormwêer. De dagbladen (leest ge dat nog?) hebben gedurende twee weken gesproken van de "plechtige" (?!) openingzitting.[1] Dus zal ik u dat niet meer vertellen. Eindelijk is de jeugd opgeschokt, eindelijk is ze wêer geestdriftig geworden, eindelijk zijn de studenten wêer studenten! We zijn in volle revolutie, al de studenten — en studentinnen! — zijn vrienden voor 't oogenblik, houden meetings, geven elkâar de hand om tegen de professors op te komen, schreeuwen, jubelen, vechten tegen de gardevils.[2] En daar men heesch wordt door het heftig roepen van "Vive le Libre-examen!!!!", licht men nog veel pinten op tot aan de hoogte van de lippen. Sedert twee weken heeft die zaak Philippson–Dwelshauvers[3] al mijn scepticism en mijn nihilism weggejaagd, en ik ben wêeral eens jong geworden.
De meeste studenten, ik moet het wel bekennen, zijn oesters en mosselachtige philisters. Ze spelen den wallebak zonder geest, en zijn middelmatig tot in het rollen. O, die middelmatigheid!! Ze lezen feuilletons (o.a.: "La Vengeance du Maître de Forges"!!!),[4] zijn gekleed als de ouwe en weinig beduidende ventjes van de "haute gomme", hebben niet het minste kunstgevoel en wedden op renpaarden! Voor bijna al de studenten is het ideaal: dóór het examen slibberen. Dàt is hun eenig doel, ze leeren daarom alleen. Daàraan komt het, dat België opgepropt zit met kleingeestige maar gediplomeerde tweevoetigen. Weet ge wat België doodt? De kleingeestigheid en (nog éens!) de middelmatigheid!!!
Dat hebt ge ook moeten voelen in die kiezingen van zondag?[5] Ik heb in die smeerlapperij mijn neus niet gestoken, maar ik heb ze toch moeten rieken, 'lijk de reuk van vetten kost tot u opwalmt uit de keldervensters, in 't voorbijgaan. En zeggen dat de Pol in dàt moeras ging zwemmen![6] Sacré nom de mille milliards d'canon!!! 'lijk men in de Wolvin van Nestor roept.[7]
Schrijf mij éens de voorwaarden nêer van die wedstrijden in N.–Nederland, of geeft me ten minste eenige uitleggingen.
Tibi, Mane!
Gust
Annotations
[1] De academische openingszitting van de Brusselse universiteit vond plaats op 13 oktober 1890. De zitting werd verstoord door de studenten die protesteerden tegen de aanstelling van de nieuwe rector, Martin Philippson. Zie het artikel 'De academische zitting der Brusselsche hoogeschool', in: De Koophandel van Antwerpen, 14 oktober 1890, p. 3.
Deze brief kan gedateerd worden omstreeks 25 oktober 1890, aangezien August Vermeylen schrijft dat de dagbladen reeds twee weken schrijven over de "plechtige" openingszitting en hij verder in de brief spreekt over "de kiezingen van zondag" (zie [5]).
Over de rellen aan de Brusselse hogeschool, zie het Rapport sur l'année académique 1890–1891 (Brussel, Bruylant–Christophe & Cie., 1892).
[2] Zie ook de Koophandel van Antwerpen van 15, 17 en 30 oktober 1890. Op dezelfde toon spreekt ook J[acques Mesnil] in Journal des étudiants de l'Université de Bruxelles, jrg. II, nr. 16 (5 november 1890).
[3] De zaak Philippson–Dwelshauvers speelde zich af in 1889 en 1890 aan de universiteit van Brussel.
Martin Philippson, die er gewoon hoogleraar was, weigerde het proefschrift van Georges Dwelshauvers over experimentele psychologie — Dwelshauvers had in Duitsland bij Wilhelm Wundt gestudeerd — omdat het te streng positivistisch was. Daardoor kwam hij in botsing met de studenten, en nam hij ontslag. Uiteindelijk diende Dwelshauvers een nieuw proefschrift in dat wel de academische goedkeuring wegdroeg. Op 3 december 1892 werd hij "docteur spécial en philosophie" met de dissertatie Les principes de l'idéalisme scientifique.
Zie daarover nog Le conflit universitaire, in L' almanach des étudiants. Almananch de l'Université Libre de Bruxelles (1891), p. 7–16. Die bijdrage is niet ondertekend, maar ze is bijna zeker van de hand van August Vermeylen, die toen (volgens Rob Roemans, Het werk van Prof. Dr. A. Vermeylen. Analytische bibliografie (Amsterdam–Antwerpen, Wereldbibliotheek, 1963), p. 304) 'sécrétaire–adjoint' van de Cercle Universitaire was.
De briefwisseling die gevoerd werd naar aanleiding van deze zaak tussen Georges Dwelshauvers en hoogleraar Guillaume Tiberghien werd afgedrukt in het proefschrift van die eerste, Dwelshauvers, Psychologie de l'apperception et recherches expérimentales sur l'attention. Essai de psychologie physiologique (Brussel, E. Guyot, 1890). Het was dus dat doctoraat dat afgekeurd werd en naar aanleiding waarvan de hele rel was ontstaan. Zie nog de Journal des étudiants de l'Université de Bruxelles, jrg. II, nrs. 15, 16, 17, 18 en 22 (oktober 1890–maart 1891).
[4] La Vengeance du Maître de Forges was een populaire roman van Georges Ohnet die ook in feuilletonvorm verscheen, onder meer (vanaf 15 mei) in de Koophandel van Antwerpen, onder de titel De meester der smeltovens. Als toneelstuk werd het o.m. gespeeld door de Nederlandsche Schouwburg te Antwerpen in 1889 en op 16 oktober 1890 in het Théâtre des Variétés in Antwerpen. Voor een korte inhoud van het stuk, zie Het Nederlandsch Tooneel, jrg. I, nr. 79 (20 januari 1889).
[5] Over de verkiezingen van 19 oktober 1890, zie ook brief 96, noot 3.
[7] Nestor de Tière, De wolvin uit 't Zwartbosch (1890).
