Beste!
Gelooft ge waarlijk dat ge zoo erg te beklagen zijt? Het gedurig kibbelen van uwen brôer verveelt u... wel laat hem varen, of geef hem een poeiering. Uw geweten geeft u gelijk, uw moeder ook, en ík ook, godorrie! — wat verlangt ge meer? Ik word hier niet getergd door het verfoeilijk ras der jonge–brôers.[1] Maar als vergoeding heb ik andere broers aan wie ik gehoorzamen moèt. Denk daarbij dat niemand hier m'n karakter verstaat, en vergeet niet dat ik alle dagen berispt word omdat ik flamingant ben, en in 't algemeen omdat ik niet onverschillig blijf aan alles wat rond mij omgaat. Ik heb hier soms te twisten dagen lang. Meer dan éens smul ik mijn dîner binnen, rood van gramschap. Over eenige dagen nog kwam dat ellendig deuntje van de "onverschilligheid" mij weer vervelen. "Gij hebt het recht niet,["] zei m'n zuster ["]u met zaken te bemoeien die er u kunnen "insteken" voor 't examen: het geld dat ge daardoor zoudt verliezen behoort u niet." Ik antwoord dat ik mijn plicht hooger stel dan eenige muntstukken. Daarop, groot rumoer, krakeel, enz[ovoort enzovoort] Indien ik ooit m'n examen niet dóor kan, zal ik waarschijnlijk een vast pensioen ontvangen, een bepaalde som per jaar waarmêe ik alles zal moeten betalen. Hoe vindt ge mijn toestand? En zijt ge meer te beklagen dan ik?
Die menschen, met hun lage onversch[illigheid] — die niet uit scepticism spruit — vinden waarlijk dat we potverdomme nog niet plat genoeg zijn!
Slapen, eten, drinken, poppen, geld winnen en niet denken, ziedaar misschien de hoogste wijsheid. Ik heb dat uitgelegd in "Sint–Antonius"[.]
Pol de Mont heeft van mij een 100–tal verzen ontvangen, uit de "Vlaamsche Kermis" van S[int Antonius][2] Heeft hij dat niet te slecht gevonden? — of te vet?
... Ik ontvang op dit oogenblik uw kaart.
Op de lijst van de Maatsch[appij tot bevordering] heb ik gekozen:
Indien "Sneeuwvlokken" schooner is,[5] stuur mij dat af in de plaats van Rouwviolen.
Ik bezit nog 3 exempl[aren] van n[umme]r 2 v[an] Ons Tooneel. Zal er aan Krinkels 2 opsturen. Ik zal voor toekom[ende] week een artikel geven over "Le Député Leveau" van Lemaître.[6] In de Vl[aamsche] Schouwburg, och arme! zitten ze nog in den Brusselschen Straatzanger en de 2 Weezen.[7]
Ik heb l'Intruse gelezen, van Maeterlinck.[8] Dat is de Princ[esse] Maleine waard. (De studenten gaan hier een revue spelen: La Princesse Malsaine. Zal gelachen worden!).[9] Ook gelezen: van Léon Cladel, Ompdrailles le Tombeau–des–Lutteurs[10] (op aanbeveling van R[eimond] Stijns). Dat is sculpturaal epiek! — Over "Noodlot"[11] en "Sodomsende"[12] spreek [ik] u in een anderen brief.
Iets anders: aperpoo[*] van het voorstel dat ge mij hier deedt (dagblad, hoofdredacteur, enz[ovoort]),[13] ik heb me laten inschrijven in de Faculteit der Sociale wetenschappen.[14] Later zal dus mijn adreskaartje luiden:
Gust Vermeylen
letterkundige, anti–mufflist,[15]
doctor in wijsbegeerte en letteren,
doctor in sociale wetenschappen.
letterkundige, anti–mufflist,[15]
doctor in wijsbegeerte en letteren,
doctor in sociale wetenschappen.
!!!
Ik heb twee uitmuntende brieven ontvangen van Willem Kloos. In den eersten stelt hij zich voor, verlangt met mij "in verbinding te geraken", vraagt uitleggingen over mijn "literaire liefdes" en mijn plannen. Ik antwoord hem een langen, zeer langen brief,[16] en over éen uur heb ik een tweede epistel ontvangen van den "weledelgeb[oren] redacteur–secretaris".[17] Hij dacht niet dat ik nog zoo jong was (hij is een 32–jarige, de pée!), maar dat "doet hem toch erg pleizier". Hier een uittreksel: "Wij zijn hier te lande — ik bedoel de heusche artisten — niet erg ingenomen, met de letterkundige voortbrengselen uwer landgenooten — ... De Vlamingen hebben altijd geteerd van den literairen afval der broeders in het Noorden. Terwijl toch het eenige heil van Vlaanderen daarin bestaat, dat het zich een eigen onafhankelijke, oorspronkelijke kunst creëert, , evenals wij dit in het Noorden hebben gedaan."
Hij stelt mij voor, mij voorloopig bij De Nieuwe Gids aan te sluiten:[18] "Wij hebben een tijdschrift met een zeer uitgebreid publiek, waar in de pers voortdurend over gesproken wordt, en dat vast in zijn schoenen staat." Ik moet hem een werk opsturen. Bevalt het hem, dan zal hij het plaatsen in [Nieuwe Gids] tegen honorarium. Is het al te uitgebreid, dan belooft hij mij een uitgever te bezorgen.
Hij biedt mij de laatste aflevering aan. Ook eenige woorden over Suzanne de Linières: hij vindt het, "ondanks enkele aardige bijzonderheden, waardeloos["].
Wat denkt ge over dit alles??
Gust drukt u de twee pollen.
Gust
P[ost Scriptum] — Herinnert ge u de Stalen Oogen? Dat aardige schepseltje liep achter mij sedert lang. Gisteren avond is zij mij komen aanspreken. Hoe vindt ge dat? Ze is hysteriek, en nogal geestig. — Ik ben ook gaan schaverdijnen[*] met een hoer (goeie poepslag!) en heb op mijn notaboekje geschreven: (1) Er is iets beestiger dan een man: een vrouw. Er is iets beestiger dan een vrouw: een hoer.
Hartelijk, hein?
G[ust]
Annotations
[1] August Vermeylen was de benjamin van zes kinderen.
[3] Pol de Mont, Loreley. Verstrooide bladzijden uit het boek der lijdenschappen (Utrecht, J.L. Beyers, 1882). Opgedragen aan Jan van Beers.
[4] Hélène Swarth, Rouwviolen (Amsterdam, P.N. van Kampen en zoon, 1889).
[5] Hélène Swarth, Sneeuwvlokken (Amsterdam, P.N. van Kampen en zoon, 1888).
[6] Jules Lemaître, "Le Député Leveau" (1890). Het stuk werd niet besproken in Ons Tooneel, maar wel ter bespreking aangekondigd in nummer 3 (28 september 1890), in het artikel Het tooneel te Parijs, ondertekend door 'Panurge'.
Vermits Vermeylen in deze brief belooft "voor toekom[ende] week een artikel te geven over Le député Leveau van Lemaître" zou men met enig voorbehoud kunnen besluiten dat Panurge een pseudoniem was van Vermeylen zelf. Die conclusie wordt nog versterkt door een allusie die Vermeylen maakt in zijn roman Twee vrienden. Zie deel I van zijn Verzameld Werk, p. 214–215.
[7] De theaterstukken waarnaar Vermeylen verwijst, zijn respectievelijk van Julius Hoste sr. en Adolphe d'Ennery. Zie Theophiel Coopman en Lodewijk Scharpé, Geschiedenis der Vlaamsche letterkunde (Antwerpen, De Nederlandsche Boekhandel, 1902), p. 366.
Hoe Vermeylen cum suis over onder meer D'Ennery dachten, leest men in het niet ondertekende artikel (waarschijnlijk van de hand van Lode Krinkels), 'Fransche bluf', in: Tijbaert de Kater, jrg. I, nr. 30 (15 maart 1891), p. 3.
[8] Maurice Maeterlinck, L'Intruse (1890), opgenomen in: Théâtre I–III (Brussel, P. Lacomblez - Parijs, P. Lammertin, 1901–1902), p. 199–245.
[9] Zie daarover G. Garnir, Souvenirs d'un revuiste (Brussel, Les Presses de l'Expansion belge, s.d.), p. 13–14.
[10] Léon Cladel, Ompdrailles, le Tombeau des lutteurs (1879).
[11] Noodlot van Louis Couperus verscheen bij Elsevier pas in 1891, maar Vermeylen had het al kunnen lezen in De gids, 4de reeks, VIII, 4de deel (oktober en november 1890), p. 1–66 en 177–234.
[12] Hermann Sudermann, Sodoms Ende. Het boek verscheen eveneens pas in 1891; het is niet duidelijk waar Vermeylen het reeds in 1890 reeds gelezen kon hebben.
[*] 'Aperpoo': verbastering van het Franse 'à propos'.
[14] Zowel Piet Vermeylen, zoon van August Vermeylen, als Aloïs Gerlo, voormalig voorzitter van het Vermeylenfonds, verzekerden ons dat August Vermeylen zich nooit heeft laten inschrijven als student in de sociale wetenschappen. Die werden buiten de faculteit om opgericht op 31 juli 1889.
Men noemde het 'Enseignement spécial des sciences politiques et sociales': de cursussen konden door iedereen bijgewoond worden en resulteerden in een 'doctoraat sociale wetenschappen'. In 1897 en 1899 werden de cursussen herzien, kon men ook een licentiaat halen na twee jaar studie en sprak men van 'Ecole des sciences politiques et sociales'. De sociale wetenschappen stonden toen fel in de belangstelling, en de promotoren ervan, o.a. Emile Waxweiler en Hector Denis, waren de mening toegedaan dat "les plus graves quesstions de ce temps ne peuvent lui [= l'université] rester étrangères".
Dat men nog in het onzeker tastte bewijst onder andere het verslag van het internationaal congres der socialistische studenten dat plaats vond te Brussel op 20, 21 en 22 december 1891 en waarop onder meer de "institution d'un enseignement supérieur des sciences sociales sérieusement organisé" geëist werd. Zie de Revue universitaire, jrg. II, nr. 4 (januari 1892), p. 161.
In de Journal des étudiants de l'Université de Bruxelles, jrg. I, nr. 6 (22 januari 1890) werd de oprichting bekendgemaakt van een 'Ecole des sciences sociales'. Het is evident dat in de in 1894 opgerichte Université Nouvelle de sociale wetenschappen een hoofdplaats innamen. Zie nog E. Goblet d'Alviella, L'Université de Bruxelles pendant son troisième quart de siècle 1884–1904 (Brussel, 1909), p. 127 e.v., en A. Despy–Meyer, Inventaire des archives de l'Université nouvelle de Bruxelles 1894–1919 (Brussel, 1973).
[15] Allusie op: August Vermeylen ('Gust'), Rimes antimufflistes. Dèche noire, in: Journal des étudiants de l'Université de Bruxelles, jrg. II, nr. 16 (5 november 1890), en op August Vermeylen ('Gust'), Rimes antimufflistes. Ballade estudiantine, in: Journal des étudiants de l'Université de Bruxelles, nr. 17 (20 november 1890).
[16] Niet bewaard.
[17] Aangezien de tweede brief van Kloos aan Vermeylen gedateerd is op 22 december 1890, kan deze brief van Vermeylen aan De Bom ten vroegste op 22 december gedateerd worden.
[18] Zie E. d'Oliveira, De mannen van '80 aan het woord (Amsterdam, Maatschappij voor goede en goedkope lectuur, 1909), p. 151.
[*] 'Schaverdijnen' (gew.): schaatsen.
