Antw[erpen] 5/9 91
Waarde Vriend de Bom,
Ik zend u de H[aarlemsche Courant] terug die ik met veel belangstelling heb gelezen.[1] Belangwekkend inderdaad, maar meer nog eenzijdig. Ingenieurs praten op hun Congres niet over Kunst en vice versa. De mannen die vandaag te Gent over Taal en Letteren spreken,[2] spraken gisteren over politiek, zullen morgen over Socialisme handelen, maar dien dag bleven ze bij hun leest. Die leest moge wat bekrompen zijn, het is de hunne. In heel het stuk straalt een miskenning van rassenbelang en taalrecht door, zooals wij dit in geen onzer Franschgezinde of Walen-couranten weervinden. Wie het princiep loochent, loochent natuurlijk de gevolgen en kan er geen hart voor hebben.[3]
Kan ik iets voor u in het Noorden[4] dan doe ik het gaarne. zoudt gij al niet beginnen met de Spectator?[5]
T[otus ]T[uus]
Max Rooses.
Annotations
[2] Op het 21ste Taal- en Letterkundig Congres te Gent.
[3] Volgens Leo Simons hoorde de taalkwestie, die Max Rooses op het Congres aanhangig maakte, daar niet thuis. Dit was volgens Simons een zaak die uitsluitend met partijbelang te maken had. In dat verband noemde hij de Vlaamse beweging een artificiëel geleid stroompje waarbij de hogere standen niet alleen afzijdig bleven van het volk, maar dit laatste ook ongewenste dingen opdrongen. Zie Leo Simons, 'Naar aanleiding van het 21ste Noord- en Zuid-Nederlandsch Taal- en Letterkundig Congres', in: De gids, 4de reeks, IX, dl. IV (okt.1891), p. 86-113. Zie ook De taalstrijd, dl. VIII, nr. 11 (1 jan. 1892), p. 246-248.
[4] Rooses maakt waarschijnlijk een allusie op zijn relaties in Nederlandse perskringen. Zo was hij o.m. correspondent vanuit Antwerpen voor de Nieuwe Rotterdamsche Courant, waardoor hij De Bom kon helpen i.v.m. de publicatie van artikelen in of een eventuele correspondentie bij een Noordnederlands blad. Uit de briefwisseling van Leo Simons met De Bom bleek, dat die laatste daarnaar op zoek was. Zie brief 159.
[5] De Bom had reeds eerder gepubliceerd in De Nederlandsche spectator. Zie Van Tichelen, Bibliografie van en over Emmanuel de Bom, p. 67 (nr. 216) en p. 68 (nr. 217).
