ANVERS (STATION)
18 MARS [189]2 9-S
ANVERS
18 MARS 1892 11-S
M den Heere Emmanuël de Bom
Olijftakstraat
Antwerpen
Olijftakstraat
Antwerpen
Mijn lieve Mane Thekel Upharsin Karel! [*]
Gij kunt mij een groot genoegen doen! Namelijk — mij eene moeite, waar ik tegen opzie, besparen. Voici! Wilt gij op de grrroote Biblioth[eek] eens nazien, of daar te vinden zijn 1° Horae Belgicae, [1] 12 deelen, en 2° Unpolitische Lieder[2] en 3° Diavolini[3] van Hoffmann v[on Fallersleben]?
Dat is nog maar een begin. Zijn zij er wel, wilt gij mij dan eens den eersten versregel afschrijven van al de Loverkens, voortkomende a) in deel VIII der Horae belgicae, ten getale van 30, b) in deel XII, ibid., ten getale van 19?
Wilt gij mij tevens melden of in de Unpolitische L[ieder] te vinden zijn d[e] vier Gedichte aus Gent: An Vlaamsch Belgien, Tricolor, Gegen die Fransquillons en Vlaamsch Belgiën in 1839?[4]
Is er en een dier boeken of in een ander boekerije een portret van Hoffmann, dan meldt gij 't mij wel even, he?[5]
Mijn plan is: die heerlijkmooie Loverkens in een bundeltje te vereenigen, zoo 't kan, met eenige illustraties erbij.[6]
Wanneer beantwoordt gij mijn enkwest (Toekomst, 1, 1892),[9] dat — vreemd genoeg — ten gunste der jongeren schijnt uit te vallen, althans volgens de weinige deelnemenden tot nu.
Met spoedig antwoord verplicht d[e] B[om]
de M[ont]!.
Annotations
[*] Mene, mene, tekel, upharsin (Chald.): geteld, geteld, gewogen, gedeeld (Daniël 5,25). Tijdens een bachanaal van koning Belsazar verschenen deze woorden op de muur. Zij betekenen: gij zijt gewogen en te licht bevonden. (Van Dale (1970), p. 2578).
[1] A.H. Hoffmann von Fallersleben, Horae Belgicae. Studiatque opera [de antiquio ribus belgarum literis] (Vratislavia, Grass, Barth. et soc., 12 delen, 1830-1862. Tegen het verschijnen van het laatste deel werden sommige reeds herdrukt.
[2] Hoffmann von Fallersleben, Gesammelte Werke. Herausgegeben von Dr. Heinrich Gerstenberg (Hamburg), Vierten Band: Zeit-Gedichte: Unpolitische Lieder- Deutsche Lieder aus der Schweiz. Kleinere Ausgaben der Zeitgedichte 1843 u. 1844 (Berlin, F. Fontane, 1891).
[3] Hoffmann von Fallersleben, Diavolini. Zweite vermehrte Auflage. Cum notis Variorum in usum Delphini (Darmstadt. Druck und Verlag von C.W. Leske, 1848).
[4] Deze zijn inderdaad opgenomen in de Unpolitische Lieder, als slot van het eerste deel. Ze staan onder de gemeenschappelijke titel: 'Gedichte aus Gent' (Gent, 8 und 12. September 1839), en in dezelfde volgorde: 1. An Vlaemsch Belgien (p. 97), 2. Tricolor (p. 98), 3. Gegen die Fransquillons (p. 98) en 4. Vlaemsch-Belgien 1839 (p. 99).
[5] Een portret van de dichters werd enkel aangetroffen in deel 1 (vooraan, links van het titelblad) van August Heinrich Hoffmann von Fallersleben, Gesammelte Werke (zie [2]). Het werd getekend door Weger, en draagt onderaan nog de vermelding 'Druck von B. Fischer. Berlin.'
[6] Dit werk is nooit verschenen. Pol de Mont heeft wel drie 'Loverkens' in pseudo-middelnederlands geschreven, maar van een heruitgave is er geen sprake in de bibliografie van G. Meir, Pol de Mont, een studie over zijn leven en zijn werk (Antwerpen, De Sikkel — Amsterdam, De Spieghel, 1932).
[9] P.d.M., 'Een letterkundig Enkwest. Oproep tot onze lezers en lezeressen!, in: De Toekomst, VIIde r., I, 1 (januari 1892), p. 5-6. De uitslag van het enkwest wordt behandeld in: P.d.M., 'Ons Enkwest', De Toekomst, VIIde r., I, 6 (juni 1892), p. 213-219. Bij de publicatie van de uitslag van zijn opinieonderzoek stelt Pol de Mont met droefheid vast dat slechts een dertigtal personen hebben geantwoord. Hij besluit dan ook dadelijk dat de uitslag weinig representatief kan zijn voor de lezerssmaak in Vlaanderen (p. 213). Na een gedetailleerde uitslag per auteur te hebben gegeven, besluit hij: 'Summa Summarum: veeg teeken —, weinig litterair leven zelfs onder de beschaafden en ontwikkelden, erger, onder de beschavers en ontwikkelaars zelven; verheugend teeken —, onder de laatstbedoelden eene kleine doch uitgelezen gemeente van fijnproevers en keurlezers welke — (...) veel meer met de innerlijke, artistieke waarde van elk werk dan met de min of meer "gevestigde reputatie" van elken auteur schijnen rekening te houden (...)' Dit literaire onderzoek stond niet alleen. Pol de Mont inspireerde zich op een gelijkaardig referendum — dat echter een groter succes kende — ingericht door de De Nederlandsche Spectator (5 dec. 1891), waarvan de uitslag verscheen in het nummer van 2 januari 1892. Zie brief 30, noot 14. In Frankrijk was een dergelijk initiatief genomen door Jules Huret van de Echo de Paris. Zie brief 65, noot 13.
