Ik heb onrechtstreeks vernomen dat mijn roman "Het recht van den Sterkste" 4 frank verkocht wordt bij Vuylsteke, waar hij voor het venster ligt. Dit is voor de gebrocheerde editie, denk ik; want er bestaat ook een luxe-editie,
[1] met een band geteekend door den schilder
Henry Van de Velde. Wat het boek in Holland verkocht wordt is mij onbekend. M. Versluys bezit het eigendom van mijn werk en handelt er dus mede naar goeddunken.
Het zal me zeer aangenaam zijn uwe bëoordeeling in
het Volksbelang,
[2] waarop ik geabonneerd ben, te lezen. Ik wenschte wel, eens een ernstige, niet oppervlakkige recensie daarover te hebben, geschreven door iemand, die sommige onzer Vlaamsche volkstoestanden te lande kent. Ik zal U met genoegen mijne meening over uwe beoordeeling laten kennen.
P[ost Scriptum] Ik wil U wel, alvorens mijn brief te sluiten, nog eene inlichting geven, die U misschien kan dienen voor uwe bëoordeeling. Men beschuldigt mij, in 'het recht v.d. Sterkste' opzettelijk, om het louter vermaak ontstichting te verwekken, vooral pornographische toestanden te hebben geteekend; men schijnt zelfs te willen beweren, dat ik niet anders schrijven kan. Ik heb, dienaangaande,
[2]
het geweten klaar. Ik ben eenvoudig niet achteruitgeschrokken voor de waarheid; ik zou mijn boek veel liever anders mogen schrijven hebben, ik heb er zelfs mede geprobeerd; maar het was valsch: ik voelde dat ik in den aangevangen trant moest voortgaan, of het heelemaal in den steek laten. Ik heb het 3 jaar laten liggen, zonder het te willen uitgeven. Toen heb ik het nog eens opnieuw gelezen, nog eens gepoogd er aan te veranderen, en niet gekund. Ik heb het eindelijk laten drukken met de gedachte dat het — al ware het ook maar als curieus document — eenige waarde heeft.
Nu, ik geloof niet, dat ik in dien trant zal voortgaan. Ik heb een tweede, grooter werk geschreven, getiteld "Sursum Corda!" een roman over de Burgerij en tevens een sociale roman, die heel verschillend opgevat is. Het ruwe, het dierlijke is er uit verbannen. Wat waar is in het R[echt van den Sterkste] zou valsch worden in S[ursum Corda] Ik zal dit boek nog niet seffens uitgeven; ik bewaar het tot antwoord voor dezen die mij van moedwillige en onartistieke pornographie beschuldigen.