ANVERS (STATION)
22 [JA]NV 1890 1-M
ANVERS
22 JANV 1890 1-M
Mr E[mmanuel Karel] de Bom
ten Stadhuize
1e bureel,
Antwerpen
ten Stadhuize
1e bureel,
Antwerpen
Amice,
Rampen, rampen, niets dan rampen
zijn mijn lot in 't nieuwe jaar....
'k Zou "mijn eigen" knijpen, stampen,
zoo 't mijn schuld was, doch voorwaar,
"onafhanklijk van mijn willen
is 't", dat 'k mij gedwongen zie,
ik, ... zoo vlijtig als een bie,
niet uit fijne luiaardsgrillen,
hoort ge, maar uit hooger dwang,
u te vragen ... mijn gezang
en gelees wat uit te stellen![1]
Donderdag[2] — hoe gaern ik 't deed —
is het gansch onmooglijk! Weet,
— zelfs, gij moogt het voortvertellen —
dat ik dan, met mijne vrouw,
heenmoet naar den Franschen Schouwburg,
om daar én leed én zonde
van de hemelsche Esclarmonde,[3]
die dán juist voor de eerste maal
't licht ziet dezer schouwburgzaal,
te vernemen en te gaar
vroom te weenen over haar ....
Wilt gij, evenals de artisten
van den schouwburg, die niet wisten
dat ik morgen lezen moest,
relâcheeren,[*] met veel "Lust"
(dit is Duitsch) zal ik dan, Vrijdag,[4]
afdoen, wat — als taak — op mij lag ....
Zaterdag is ook al goed ....
Hiermee zwaai ik mijnen hoed
om u, hoofsch te salueeren,
nogmaals biddend: relâcheeren!
Met een handdruk, gul en rond,
zijn mijn lot in 't nieuwe jaar....
'k Zou "mijn eigen" knijpen, stampen,
zoo 't mijn schuld was, doch voorwaar,
"onafhanklijk van mijn willen
is 't", dat 'k mij gedwongen zie,
ik, ... zoo vlijtig als een bie,
niet uit fijne luiaardsgrillen,
hoort ge, maar uit hooger dwang,
u te vragen ... mijn gezang
en gelees wat uit te stellen![1]
Donderdag[2] — hoe gaern ik 't deed —
is het gansch onmooglijk! Weet,
— zelfs, gij moogt het voortvertellen —
dat ik dan, met mijne vrouw,
heenmoet naar den Franschen Schouwburg,
om daar én leed én zonde
van de hemelsche Esclarmonde,[3]
die dán juist voor de eerste maal
't licht ziet dezer schouwburgzaal,
te vernemen en te gaar
vroom te weenen over haar ....
Wilt gij, evenals de artisten
van den schouwburg, die niet wisten
dat ik morgen lezen moest,
relâcheeren,[*] met veel "Lust"
(dit is Duitsch) zal ik dan, Vrijdag,[4]
afdoen, wat — als taak — op mij lag ....
Zaterdag is ook al goed ....
Hiermee zwaai ik mijnen hoed
om u, hoofsch te salueeren,
nogmaals biddend: relâcheeren!
Met een handdruk, gul en rond,
Teeken ik, Uw
P[ol de Mont]... —
P[ost Scriptum]—
Wil mij even schrijven
Wat U straks tot mij mocht drijven,
toen gij beldet aan mijn deur,
en Herodes kwam niet veur!!![5]
Wat U straks tot mij mocht drijven,
toen gij beldet aan mijn deur,
en Herodes kwam niet veur!!![5]
Annotations
[3] In het Théâtre Royal d'Anvers had op donderdag 23 januari 1890 de première plaats van Esclarmonde, een romaneske opera in vier bedrijven en acht taferelen op tekst van Alfred Blau en Louis de Gramont, en gecomponeerd door Massenet, Jules. Programma en rolverdeling van de opvoering van Esclarmonde in Le Théâtre Royal d'Anvers, ook de 'Fransche Schouwburg' of de 'Koninklijke Schouwburg' genoemd, werden afgedrukt in de Koophandel van Antwerpen op 23 januari 1890.
De rol van Esclarmonde, oosterse keizerin, werd vertolkt door M. Vaillant-Couturier. De première van Esclarmonde in Frankrijk had plaats op 15 mei 1889 te Parijs in l' Opéra Comique. In de Muntschouwburg te Brussel werd de opera opgevoerd op 27 november 1889.
[4] Dat was vrijdag vrijdag 24 januari 1890. Zie brief 5, noot 3.
[5] Deze zin is een parafrase op 'Koning Herodes kwam zelve veur', een versregel uit een Driekoningenliedje dat onder meer in de Noordbrabantse en Antwerpse Kempen gezongen werd. In de versie die De Mont zelf van het Driekoningenlied gaf na vergelijking van een vijftal varianten, luidde de tekst als volgt: "Herodes, de koning, kwam zelve veur: zijn broek was gescheurd en zijn hemd stak er deur." Zie Pol de Mont, 'Een driekoningenliedje', in: Volkskunde, jrg. XII (1899-1900), p. 30-32.
Zie ook Jozef Simons, Ons vroom en vroolijk Kempenland (Antwerpen, L. Opdebeeck, 1925), p. 61-62 en K.C. Peeters, Het volksche lied in Vlaanderen (Antwerpen, De Nederlandsche Boekhandel, 1942), p. 51, 58-60, 62.
[*] Het Franse woord 'relâcher' betekent: 'ontslaan van'. In theatertaal betekent 'relâche' dat de voorstelling opgeschort wordt. Het Antwerpse theaterpubliek sprak daarom wel eens verkeerdelijk van 'on joue relâche' wanneer een voorstelling afgelast of uitgesteld werd.
